Οι φουστανελοφόροι βουλευτές.

Υπό Παντελεήμονος του Ιαματικού*

Οι φουστανελοφόροι βουλευτές, ήταν πάντα ένα προσφιλές θέαμα και θέμα. Κατάλοιπα της Επανάστασης του 1821, δεν αποχωρίσθηκαν την εθνική ενδυμασία και δεν προσχώρησαν ποτέ στην μετεπαναστατική μόδα της λεγόμενης φράγκικης φορεσιάς. Ωστόσο φουστανελοφόροι βουλευτές υπήρχαν έως τα τέλη του 19ου αιώνα, αρχές του 20ου αιώνα.
Εικαστικά, ο γνωστότερος φουστανελοφόρος βουλευτής είναι ο Στριφτόμπολας, που απεικονίζεται στο γνωστό πίνακα του ζωγράφου Νικολάου Ορλώφ, ο οποίος ανήκει στην Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδας, από δωρεά του Κωνσταντίνου Ελευθερουδάκη τη δεκαετία του 1930. Ο πίνακας αυτός παριστάνει συνεδρίαση της Βουλής του 1878, στην οποία συμμετέχουν πολλές γνωστές πολιτικές προσωπικότητες. Ιστορικά όμως ο πίνακας δεν ακριβής, γιατί περιλαμβάνει πρόσωπα, που δεν ήταν βουλευτές την εποχή εκείνη, με πρώτο και καλύτερο τον εικονιζόμενο Στριφτόμπολα, που έγινε βουλευτής Πατρών το 1902. Όπως και ο Διονύσιος Στεφάνου, που εξελέγη βουλευτής το 1890. Στο βάθος του πίνακα όμως, ο εικονιζόμενος βουλευτής Αττικής Δημήτριος Καλλιφρονάς, που διετέλεσε και Πρόεδρος της Βουλής ήταν όντως φουστανελοφόρος.
Από τις εύλογες εικαστικές αυθαιρεσίες όμως του ζωγράφου, αψευδείς μαρτυρίες για την ύπαρξη φουστανελοφόρων βουλευτών ως τα ύστερα χρόνια του 19ου αιώνα, αποτελούν τα κείμενα του νεαρού τότε στην ηλικία κοινοβουλευτικού συντάκτη Κωστή Παλαμά, περί το 1882-1883.
Στις 7 Μαρτίου 1883 ο Παλαμάς, ως κοινοβουλευτικός συντάκτης με το ψευδώνυμο Κουτρούλης, παρατηρεί τα «πηγαδάκια» τω βουλευτών μέσα στην αίθουσα των συνεδριάσεων και την οχλαγωγία από τις μεταξύ τους συζητήσεις, σημειώνει το περιστατικό και μας δίνει πληροφορίες για ένα ακόμη φουστανελοφόρο κοινοβουλευτικό άνδρα : «Πολλοί βουλευταί συγκροτούσιν ομιλητικήν καντάδα, άλλοι επί του βήματος, άλλοι από της θέσεώς των και άλλοι περιπατούντες. Διακρίνεται η φουστανέλα του κ. Στεφανοπούλου και οι θυμοί του κ. Δημητρακάκη». Ο Στέφανος Στεφανόπουλος, βουλευτής Ηλείας, το 1885 εξελέγη πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων.
Στις 12 Μαρτίου 1883, είχε διεξαχθεί στη Βουλή μεγάλη και έντονη συζήτηση για το καπνικό ζήτημα. Ο Παλαμάς παρατηρητικός όπως πάντα, δίνει το ρεπορτάζ, αλλά και πληροφορίες για μια ακόμη παραδοσιακή μορφή μέσα στο Κοινοβούλιο: «Μετά τα κατευνασθέντα χειροποδοκροτήματα, επιφαίνεται επί του βήματος ο κ. Κομνάς Τράκας ησύχως, ευχερώς και με την ρουμελιώτικην προφοράν του υποβάλει επί ώραν τα σκέψεις του». Και όταν τερμάτισε την αγόρευσή του, ο Παλαμάς προσέθετε: «… και η επί του βήματος και εξόχως ανερχομένη και κατερχομένη φουστανέλα του, καθιστά την συνεδρίασιν εξόχως ελληνικήν». Ο Κομνάς Τράκας ήταν βουλευτής Φθιώτιδας.
Φουστανέλα με ωραίο φέσι φορούσε και ο προαναφερθείς βουλευτής Αττικής Δημήτριος Καλλιφρονάς, που διετέλεσε και πρόεδρος της Βουλής το 1985. Γι’ αυτόν ο Παλαμάς έγραψε στο «Μη χάνεσαι» της 20ης Ιανουαρίου 1882, ότι όταν έσκυβε λόγω του βάρους της φούντας το φέσι του πιεζόμενο από τη μια μεριά «έπαιρνε το σχήμα φρυγίου πίλου». Κάτι δηλαδή σαν το σκούφο που φορά η κλασσική φιγούρα της Μαριάννας, που συμβολίζει τη Γαλλική Δημοκρατία. Εκλέγονταν έως το 1902.
Επίσης, το 1871 είχε εκλεγεί Πρόεδρος της Βουλής, μετά από αρκετές κοινοβουλευτικές θητείες ο Δημήτριος Χατζίσκος, που φορούσε φουστανέλα. Κατά τα έτη 1892- 1985, διετέλεσε πρόεδρος της Βουλής ο Βασίλειος Βουδούρης, βουλευτής Χαλκίδας, που φορούσε χαρακτηριστική νησιώτικη φορεσιά. Ο πρωθυπουργός Δημήτριος Βούλγαρης φορούσε την υδρέικη φορεσιά με το σκούφο που ονομάζονταν «τζουμπές» και έγινε δικό του προσωνύμιο, που τον ακολουθούσε παντού.
Ταχύτατα πάντως, όλοι οι κοινοβουλευτικοί άνδρες προσχώρησαν στην εξ Εσπερίας μόδα και… φραγκοφορέθηκαν!

*Το θέμα πρωτοπαρουσιάστηκε στην Τηλεόραση της Βουλής.