Δευτέρα 7 Νοεμβρίου 2016

Δύο δημοσιογράφοι, τραυματίες στο Σαγγάριο…

*Ο Κ. Φαλτάϊτς, τρέχει στο ρεπορτάζ κάπου στην Προύσα, το 1921



Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης


                Οι δημοσιογράφοι, όπως και όλος ο ελληνικός λαός, έδωσαν και αυτοί το αίμα τους στο Μικρασιατικό Πόλεμο. Εκτός από τον έφεδρο υπολοχαγό δημοσιογράφο Ιωάννη Δαμηλάτη, που έπεσε μαχόμενος στο Ακ Μπουνάρ και ετάφη εκεί (βλέπε στο http://sitalkisking.blogspot.gr/2016/10/blog-post_19.html ) και άλλους συναδέλφους του νεκρούς επίσης, έχουμε και τραυματίες δημοσιογράφους κατά την κάλυψη του ρεπορτάζ. 
Σήμερα θα γνωρίσουμε τον τραυματισμό δύο δημοσιογράφων στις μάχες του μακρινού Σαγγαρίου το 1921. Πρόκειται για τους πολεμικούς απεσταλμένους αθηναϊκών εφημερίδων, τους Κώστα Φαλτάϊτς και Στράτο Κτεναβέα.
Ήταν ακόμα καλοκαίρι του 1921, που όλα έμοιαζαν τόσο εύκολα και ελπιδοφόρα στο Μικρασιατικό μέτωπο, στο οποίο οι θρίαμβοι του στρατού διαδέχονταν ο ένας τον άλλον… Οι φαντάροι μας είχαν φτάσει στο Σαγγάριο, όπου οι Τούρκοι αντέταξαν απεγνωσμένη άμυνα. Ο αγώνας σε εκείνα τα μέρη διεξήχθη με πρωτοφανές πείσμα από τις δύο μεριές.
*Τίτλος από το "Εμπρός"

Στις 3 τα ξημερώματα της 15ης Αυγούστου 1921, δόθηκε η διαταγή της εξόρμησης για την κατάληψη σημαντικών υψωμάτων, στο 37ο Σύνταγμα Πεζικού, που διοικούσε ο συνταγματάρχης Λούφας  και στο 22ο Σύνταγμα, που διοικούσε ο ταγματάρχης Μαυρομάτης. Η μάχη ήταν σκληρή. Έχασαν τη ζωή τους ο ταγματάρχης Κιτρινιάρης και οι λοχαγοί Αυλωναρίτης και Γιάνναρης. Αμέσως εκλήθη ο αρχαιότερος λοχαγός Αναστασίου, αλλά και αυτός πέφτει σε λίγο νεκρός. Τραυματίσθηκαν ο υπολοχαγός Αγαπητός και ο ανθυπολοχαγός Ζαφειρόπουλος.
Το 22ο Σύνταγμα είχε επτά νεκρούς αξιωματικούς, ανάμεσα στους οποίους τον διοικητή της 2ας πυροβολαρχίας ανθυπολοχαγό Γαβριηλίδη.
*Γέφυρα κατασκευασμένη από το Μηχανικό. Φωτογράφος Δημ. Γαζιάδης. Αρχεία Ε.Λ.Ι.Α.

Παράλληλα, το Μηχανικό αγωνίζονταν να αποκαταστήσει μια καταστραφείσα από τους Τούρκους γέφυρας στο Νταμί Μπαλίκ Τσιφλίκ. Από τη γέφυρα αυτή είχαν περάσει τέσσερις μεραρχίες με πυροβολικό και ιππικό και ήταν χρήσιμη για τον ανεφοδιασμό της Στρατιάς.
Σημαντική εκείνες τις μέρες ήταν και η συμβολή των μαχητικών ευζώνων του 1/38 συντάγματος, αλλά και του πυροβολικού, το οποίο με τις εύστοχες βολές του, διέλυσε τις θέσεις των Τούρκων.

Ο τραυματισμός των δύο δημοσιογράφων

Το απόγευμα της 15ης Αυγούστου 1921, δύο τολμηροί δημοσιογράφοι ο Κώστας Φαλτάϊτς της εφημερίδας «Εμπρός» και ο Στράτος Κτεναβέας της εφημερίδας «Χρονικά» βρίσκονταν στην έδρα του Σώματος Στρατού κοντά στο Ιρνλάρ Κατραντζή και παρακολουθούσαν την εξέλιξη της διεξαγόμενης μάχης.
Ένα αεροπλάνο των Τούρκων, που πετούσε στην περιοχή, πλησίασε προς το μέρος τους και άρχισε να ρίχνει βόμβες (τότε τις πετούσαν οι αεροπόροι με τα χέρια τους) εναντίον των καταυλισμών του στρατηγείου του Σώματος Στρατού. Μία βόμβα που έπεσε κοντά στους δύο δημοσιογράφους και σε μερικούς αξιωματικούς και στρατιώτες εξερράγη προκαλώντας τον τραυματισμό των δύο δημοσιογράφων, μερικών αξιωματικών και 20 στρατιωτών.
*Ο στρατηγός Γεώργιος Πολυμενάκος

Από τα θραύσμα της βόμβας έχασαν τη ζωή τους ο υπασπιστής του αρχηγού του πυροβολικού υπολοχαγός Δημόπουλος και δύο στρατιώτες. Ένας από τους νεκρούς στρατιώτες ήταν ανιψιός του στρατηγού Πολυμενάκου. Από τη βόμβα αυτή κινδύνευσε και ο ίδιος ο στρατηγός Πολυμενάκος, που με τους επιτελείς του βρίσκονταν σε παραπλεύρως σκηνή.
Άτυχοι υπήρξαν και οι δύο δημοσιογράφοι. Ο Φαλτάϊτς του «Εμπρός» τραυματίσθηκε στον καρπό του αριστερού χεριού του και ο Κτεναβέας των «Χρονικών» στα μαλακά μόρια του δεξιού μηρού του διαμπερώς.
Μετά την έκρηξη όλοι οι τραυματίες διακομίσθηκαν στο χειρουργείο εκστρατείας του Σώματος Στρατού στην τοποθεσία Κούρτ Χαζίρ. Τους δύο δημοσιογράφους μετέφεραν αμέσως οι τραυματιοφορείς.
Ένας από τους αυτόπτες μάρτυρες ο ανθυπίατρος Λ. Μακρής (από τα Τρίκαλα) που τραυματίσθηκε και ο ίδιος, αφηγήθηκε αργότερα ότι ο Φαλτάϊτς, που ήταν ελαφρότερα τραυματισμένος δεν εγκατέλειψε τον συνάδελφό του και μέχρι να φτάσουν στο χειρουργείο κρατούσε με το δεξί του χέρι το φορείο με το οποίο μετέφεραν τον Κτεναβέα! Αλλά και αργότερα δεν θέλησε να απομακρυνθεί από τον συνάδελφό του και παρέμενε κοντά του θέλοντας να τον περιποιείται. Σύντομα όμως ο Φαλτάϊτς επανήλθε στο στρατηγείο για να παρακολουθεί την εξέλιξη των επιχειρήσεων. Δείγμα υψηλής συναδελφικής αλληλεγγύης…
*Ο Κ. Φαλτάϊτς σε μεταγενέστερη φωτογραφία

Μέρες αργότερα στις 10 Σεπτεμβρίου 1921 το «Εμπρός» δημοσίευσε περιγραφή του ίδιου του Φαλτάϊτς, για τις συνθήκες του τραυματισμού τους. Αποκατεστημένη πλέον η υγεία του, σημείωνε με κάποια δόση λυρισμού για τις μάχες της Σαπάντζας και του Τσαλ Νταγ:
*Ο Φαλτάϊτς έγραφε..

«Οπίσω εις το έλος- έγραφε- εις μίαν σειρά βράχων, ο συνάδελφος κ. Κτεναβέας με εσταμάτησε με την καλωσύνην και την γλύκαν της φωνής του.
-Πόσες φορές στο έχω πει, εφώναξε, πως θα σε θάψουνε τα κοράκια σε καμιά από αυτές τις χαράδρες…
Και εγέλασε με το πλούσιο και αισιόδοξο γέλιο του».
Στη συνέχεια περιέγραφε τον ήχο του αεροπλάνου που πλησίαζε και από μύγα αρχικά, έφτασε να φαίνεται κοντά, σαν μεγάλο πουλί και να διακρίνεται ακόμα και ο πιλότος. Οι στρατιώτες σκόρπισαν και σήκωσαν τα μάνλιχερ προς τον ουρανό, αλλά τελικά ήρθε ο κεραυνός του ήχου και της καταστροφής από την οβίδα που έριξε.
Πενήντα μέτρα αριστερά το σώμα ενός στρατιώτη κυλίστηκε από το πρανές του υψώματος προς τα κάτω.
«Ο κεραυνός της εκρήξεως- αφηγείτο ο Φαλτάϊτς- μας εκάλυψε ολόκορμους σκεπασμένους εις τα χώματα και εις την έκπληξιν του πόνου. Ο στρατιώτης Τσαουσίδης με σχισμένον τον θώρακα εβιάζετο ν’ αφίση την τελευταίαν του πνοήν και ο ρόγχος του θανάτου  εξήρχετο από το στόμα του. Ο υπολοχαγός Δημόπουλος είχε διπλωθεί εις ένα αναποδογυρισμένο ύψιλον με θραυσμένα τα πλευρά του. Η αισιοδοξία όμως του συναδέλφου Κτεναβέα δεν έπαυσε να υπάρχη εις την φυσιογνωμίαν του, ενώ ένα κόκκινο ρυάκι αίματος κατέβαινε από την μηρόν του και επλημμύριζε την πέτραν».
 *Το σχόλιο του "Ελευθέρου Τύπου" του Ανδρέα Καβαφάκη

Τα σχόλια του Τύπου

Το «Εμπρός» θέλοντας να επαινέσει την σεμνότητα του απεσταλμένου του στο μέτωπο, δημοσίευσε σχόλιο του δημοσιογράφου Παύλου Καλαποθάκη (27 Αυγούστου 1921) ο οποίος μεταξύ άλλων έγραφε για την «ζηλευτή σεμνότητα και μετριοφροσύνη» του Φαλτάϊτς, που στις ανταποκρίσεις του διαλαλούσε τις θυσίες των ηρωικών προμάχων της πατρίδας αλλά «ετήρησεν απόλυτον σιγήν και αφήκε εκ τυχαίων όλως αφηγήσεων των εις Αθήνας αφιχθέντων ηρωικών τραυματιών να πληροφορηθώμεν ότι καταλέγεται και ούτος μεταξύ των  ενδόξως εν Μικρά Ασία τραυματισθέντων», και κατέληγε: «Ο τραυματισμός του είναι είς επί πλέον τίτλος τιμής- ο τιμητικώτερος βεβαίως όλων- δια τον πατριωτικώτατον δημοσιογράφον».
Δύο μέρες αργότερα η ίδια εφημερίδα, σε άλλο σχόλιό της αναφέρει ότι πρωινή εφημερίδα της Αθήνας έκανε αφιέρωμα για τον τραυματισμό των δύο δημοσιογράφων στο μέτωπο και επεσήμαινε, ότι ο Φαλτάϊτς, δεν επιστρέφει στην Αθήνα και παραμένει στο μέτωπο του πολέμου καλύπτοντας συνεχώς τις εξελίξεις των στρατιωτικών επιχειρήσεων.
*Το σχόλιο στην ¨Εφημερίδα" του Δημητρίου Κορομηλά

Η «Εφημερίς» του Δημ. Κορομηλά σε σχόλιό της (28 Αυγούστους 1921) υπογράμμισε ότι «ο Ελληνικός Τύπος δεν υστέρησεν εις θυσίας κατά τον μεγάλον Μικρασιατικόν αγώνα της Ελλάδος. Μετά τον ηρωικόν θάνατον του εφέδρου υπολοχαγού Δαμηλάτη, δύο έτεροι τραυματισμοί δημοσιογράφων μας ηγγέλθησαν εκ του μετώπου. Του ανταποκριτού του «Εμπρός» κ. Φαλτάϊτς και του κ. Κτεναβέα, οι οποίοι και οι δύο εις την πρώτην γραμμήν, παρηκολούθουν την προέλασιν του στρατού μας. Αι δε θυσίαι αυταί του αίματος των συναδέλφων αποτελούν μίαν από τα τιμητικωτέρας σελίδας της ιστορίας της ελληνικής δημοσιογραφίας».
Την ίδια μέρα η εφημερίδα του Ανδρέα Καβαφάκη «Ελεύθερος Τύπος» σε δικό της σχόλιο τόνιζε: «Δύο εκ των επιλέκτων μελών της αθηναϊκής δημοσιογραφίας, οι κ.κ. Κτεναβέας και Φαλτάϊτς, επληγώθησαν εν τη εκτελέσει των καθηκόντων των. Παρακολουθούντες τον νικηφόρον στρατόν μας είχον την υψηλήν τιμήν να πληγωθώσι παρά το πλευρόν των γενναίων μας μαχητών. Η δημοσιογραφική οικογένεια είναι υπερήφανος δι’ αυτούς. Τους απευθύνει τα θερμότερά της συγχαρητήρια». 
*Παραμένει στο μέτωπο...

Σχόλια για τον τραυματισμό των δύο δημοσιογράφων, ενώ εκτελούσαν το καθήκον τους στο Μικρασιατικό Μέτωπο δημοσίευσαν και άλλες εφημερίδες.
Η «Νέα Ημέρα» (1 Σεπτεμβρίου 1921) σε σχόλιό της υπογράμμιζε: "Δύο επίλεκτοι συνάδελφοι ο κ. Ευστρ. Κτεναβέαςκαι ο κ. Κ. Φαλτάϊτς ετραυματίσθησαν εις τας μάχας του μετώπου εξ εκρήξεως βόμβας ριφθείσης από εχθρικού αεροπλάνου. Η «Ν. Ημέρα» σφίγγει το χέρι των ηρωικών συναδέλφων, των τιμώντων τας τάξεις μας».
Η «Εσπερινή» (28 Αυγούστου 1921) παρατηρούσε: «Δύο δημοσιογράφοι ο Κτεναβέας των «Χρονικών» και ο Φαλτάϊτς του «Εμπρός»  ετραυματίσθησαν πολεμούντες εις τα Μικρασιατικά πεδία. Εκείνοι, οι οποίοι επήγαν εκεί να γράψουν τα κατορθώματα των άλλων, έγραψαν με το αίμα τους τα ονόματά τους εις τα δέλτους της ιστορίας».
Η «Καθημερινή» μεταξύ άλλων έγραφε (28 Αυγούστου 1921) ότι «η δημοσιογραφική οικογένεια θα τους δεχθή υπερήφανος, διότι ετίμησαν την Πατρίδα των και το επάγγελμά των».  

Βιογραφικά

*Ο Κωνσταντίνος Φαλτάϊτς, υπήρξε κορυφαίος δημοσιογράφος, λογοτέχνης και πρωτοπόρος ερευνητής της περιόδου 1913-1944.
Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1891 και μεγάλωσε στην Σκύρο. Σπούδασε Νομική και Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Αναγορεύτηκε διδάκτορας της Νομικής. Με την δημοσιογραφία άρχισε να ασχολείται ενεργά το 1910, σε ηλικία 19 ετών, και μέχρι το τέλος της ζωής του, το 1944. Εργάστηκε σε πλήθος εφημερίδων και περιοδικών, όπως στην «Ακρόπολη», το «Εμπρός», τον «Ελεύθερο Λόγο», την «Αθηναϊκή», τον «Παρνασσό», τον «Ελεύθερο Άνθρωπο», το «Μπουκέτο», τη «Ναυτική Ελλάδα», κ.α., δημοσιεύοντας άρθρα, λαογραφικές, ιστορικές και εθνολογικές μελέτες, μυθιστορήματα, διηγήματα, ποιήματα, μεταφράσεις κλπ.
Κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους, υπηρέτησε μεταξύ άλλων και στο θωρηκτό «Αβέρωφ». Έλαβε μέρος στις ναυμαχίες της Έλλης και της Λήμνου, καθώς και στις ναυμαχίες των αντιτορπιλικών στα Στενά του Ελλήσποντου και των νησιών του Αιγαίου. Τότε εργάζονταν για την εφημερίδα «Ακρόπολις» του Βλάση Γαβριηλίδη.
Κάλυψε δημοσιογραφικά την Μικρασιατική εκστρατεία από τον Απρίλιο του 1921, περιγράφοντας πολλές μάχες του ελληνικού στρατού. Παρέμεινε στη Μικρά Ασία έως τον Νοέμβριο του 1921.
Μόλις επέστρεψε δημοσίευσε το βιβλίο «Αυτοί είναι οι Τούρκοι- Αφηγήματα των σφαγών της Νικομήδειας». Το βιβλίο αυτό μεταφράστηκε από το υπουργείο Εξωτερικών στα γαλλικά την επόμενη χρονιά (1922) και αξιοποιήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση για την προώθηση των ελληνικών θέσεων στους διεθνείς Οργανισμούς.
Πέθανε το 1944.
*Το βιβλίο του Κτεναβέα, έκδοση 1914

*Ο Στράτος Κτεναβέας γεννήθηκε  στην Καλαμάτα. Διετέλεσε διευθυντής της εφημερίδας «Νέος Ταχυδρόμος» της Καλαμάτας. Κάλυψε δημοσιογραφικά τους Βαλκανικούς Πολέμους και το 1914, κυκλοφόρησε το βιβλίο «Ο ελληνοτουρκικός πόλεμος» από τις εκδόσεις Φέξη.
Εργάσθηκε σε διάφορες αθηναϊκές εφημερίδες και δημοσίευσε σημαντικά κείμενα για την πατρίδα του στη Μεσσηνιακή Επετηρίδα.
Κάλυψε τα γεγονότα της Μικρασιατικής Εκστρατείας ως πολεμικός απεσταλμένος της εφημερίδας «Χρονικά».


Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης



ΠΗΓΕΣ
*Αρχεία εφημερίδων της εποχής εκείνης

Τετάρτη 19 Οκτωβρίου 2016

Δημοσιογράφος Ιωάννης Δαμηλάτης: Έπεσε γενναίως μαχόμενος...

*Ο δημοσιογράφος Ιωάννης Δ. Δαμηλάτης, έφεδρος υπολοχαγός



Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης


                Το σώμα των δημοσιογράφων, που τόσες ανοίκειες επιθέσεις δέχεται από άτομα (αλλά και θεσμούς εσχάτως) μπορεί να σεμνύνεται, για την συνολική εθνική προσφορά του στους αγώνες του έθνους, αλλά και για τις θυσίες μεμονωμένων μελών του.
                Μια τέτοια περίπτωση θα γνωρίσουμε σήμερα από την περίοδο της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Πρόκειται για τον Ιωάννη Δ. Δαμηλάτη, που είχε γεννηθεί στην Καλαμάτα.
                Ήταν γνωστός δημοσιογράφος και διακρίθηκε από την εποχή των Βαλκανικών Πολέμων, όταν είχε τραυματισθεί. Έχασε τη ζωή του το 1921 πολεμώντας στη μάχη του Ακ Μπουνάρ. Και η οικογένειά του όμως είχε τίτλους τιμής, αφού ήταν το τρίτο μέλος της, που έχανε τη ζωή του πολεμώντας. Αλλά και μεταξύ των δημοσιογράφων την εποχή εκείνη ήταν ο τέταρτος πεσών. Είχε προηγηθεί ο ηρωικός θάνατος του Ευστάθιου Δογάνη, του Πέτρου Καλαμίδα και του Αλέξανδρου Λάκκα.
*Η είδηση του θανάτου του Ιωάννη Δαμηλάτη

                Η μάχη που διεξήχθη στις 8 Ιουλίου 1921 ήταν κρίσιμη για την έκβαση των επιχειρήσεων. Ενώ είχε καταληφθεί η Κιουτάχεια, τα ελληνικά στρατεύματα εξακολούθησαν να προελαύνουν, καταδιώκοντας τις δυνάμεις του Κεμάλ, που υποχωρούσαν, προς την γραμμή του Εσκή Σεχήρ- Σεϊντί Γκαζί. Το πρωί εκείνης της ημέρας, ο εχθρός έδειξε ότι προσπαθεί να παίξει το τελευταίο χαρτί του, επιχειρώντας να προκαλέσει ρήγμα στο ελληνικό μέτωπο. Το βάρος έπεσε στον τομέα που υπεράσπιζε το Γ΄ Σώμα Στρατού και δυτικά της κορυφογραμμής Γιουρούκ Καρατζά Βεράν- Σεβίλκιοϊ- Κούκ Καγιά. Το Α΄ Σώμα Στρατού αντιμετώπιζε την τουρκική αντεπίθεση στο μέτωπο του Σεϊντι Γκαζί. Η μάχη μαίνονταν και στη γραμμή Ακ Μπουνάρ- Ντερβέν- Αλμπανός.
                Τελικά, μετά από υπερπροσπάθεια οι Τούρκοι ανατρέπονται και υποχωρούν άτακτα προς κάθε κατεύθυνση.
                Ο αντικειμενικός σκοπός, δηλαδή η κατάληψη του Εσκή Σεχήρ (του αρχαίου Δορυλαίου) είχε επιτευχθεί.  Προηγήθηκε η κατάληψη της Κιουτάχειας.
                Αλλά η μοίρα υπήρξε βάσκανος για τον έφεδρο υπολοχαγό από την Καλαμάτα Ιωάννη Δαμηλάτη, που έπεσε ηρωικά μαχόμενος.

Τον έθαψαν οι εύζωνοι...


                Το θάνατο και την ταφή του, περιέγραψε ο ανθυπίατρος Β. Μήτσος σε επιστολή που έστειλε στη διεύθυνση του «Ελεύθερου Τύπου». Η επιστολή αυτή είναι ένα μοναδικό ντοκουμέντο για το θάνατο του δημοσιογράφου και είναι η ακόλουθη:
Ακ Μπουνάρ (επί της οδού Αγκύρας)
9 Ιουλίου 1921
Προς την Διεύθυνσιν
Ελευθέρου Τύπου
Αθήνας
Κύριε Διευθυντά,
Με ματωμένη καρδιά σας αναγγέλλω, ότι ο εκλεκτός συνεργάτης σας, ο ανεκτίμητος φίλος μου Γιάννης Δαμηλάτης, έπεσε γενναίως μαχόμενος χθες 1.15 μμ εις τα άξενα υψώματα του Ακ Μπουνάρ.
Ο δημοσιογραφικός κόσμος είναι απαρηγόρητος, διότι τόσον υπέροχα τον αντεπροσώπευσεν ο αθάνατος Γιάννης Δαμηλάτης.
Ο ενταφιασμός του παλληκαριού έγινε σήμερα, με το γλυκοχάραγμα της αυγής, υπό των συμπολεμιστών του ευζώνων και αξιωματικών του 1/38 Συντάγματος Ευζώνων.
Αγριολούλουδα της Μικράς Ασίας, ποτισμένα με τα δάκρυά μας, και η γαλανόλευκος εσκέπασαν για πάντα τον γενναίον μας Ακρίταν, που ακόμα χαμογελούσε σαν νάλεγε:
«Αν είναι να πεθάνουμε για την Ελλάδα… Μια φορά κανείς πεθαίνει…».
 Β. Μήτσος
Ανθυπίατρος
*Από το πρωτοσέλιδο άρθρο του Ανδρέα Καβαφάκη στον "Ελεύθερο Τύπο" (15/7/1921)

                Στις 15 Ιουλίου 1921, ο εκδότης του «Ελεύθερου Τύπου» Ανδρέας Καβαφάκης με πρωτοσέλιδο άρθρο του με τίτλο «Κόλλυβα» έγραφε μεταξύ άλλων για τον θανόντα Δαμηλάτη:
                «Δεν είχε τίποτε το κοινόν με τον τύπον της θορυβώδους ανδρείας, ήτις σταδιοδρομεί όπισθεν της καυχήσεως και της προκλήσεως, τίποτε το κοινόν με τον τύπον του αφόβου επαγγελματίου σπαθιστού, όστις πληροί την ειρήνην και τον πόλεμον με ιταμήν ασέβειαν προς τον κίνδυνον και το καφενείον με την βροντώδη αφήγησιν των άθλων του  και τον οποίον ο ρομαντισμός των Δουμά ανήγαγεν εις ήρωα. Απλούς. Σεμνός. Μετριόφρων. Αθόρυβος. Άνθρωπος όστις ωλίσθαινε μάλλον όπως μη προκαλέση την προσοχήν ή εβάδιζε. Ψυχή ονειροπόλου, ήτις κατώρθωσε να υψωθεί δια της οδυνηροτέρας των θυσιών μέχρι του ονείρου της».
                Και σε άλλο σημείο ο Καβαφάκης τόνιζε:
                «Ταπαίπωρε φίλε! Μας έγραφες: «Είναι λοιπόν αληθές, ότι μεγάλα κράτη μηχανορραφούν όπως μας αποσπάσουν από την γην αυτήν, η οποία είναι κάτι πλειότερον από ελληνική, διότι είναι ΠΡΩΤΟΕΛΛΗΝΙΚΉ και εις την οποίαν όταν οι πρώτοι ελληνικοί αποικισμοί έφθασαν υπό την ώθησιν φιλίων ανέμων της Μητροπόλεως, την εύρον ήδη κεκαλυμένην από τα ισχυρά μνημεία του πρωτοαιγαιωτικού πολιτισμού…».
                Για τον Δαμηλάτη προσωπικά, ο Καβαφάκης σημείωνε αναφερόμενος στις προσωπικές φιλοδοξίες του συνεργάτη του: «Πόσον βαθέως συνησθάνετο η μειδιώσα αταραξία του, ότι η εκστρατεία αύτη θα ήτο η τελευταία του! Μας έγραφεν: «Έχω δύο τραύματα και οκταετή πόλεμον εις την ράχιν μου. Δεν είναι απίθανον αι επιχειρήσεις, εις ας θα λάβω μέρος, νε συντρίψουν οριστικώς την πένναν μου. Αλλά αν ζήσω δεν θα σας στείλω πλέον βιαστικάς πυρετώδεις ανταποκρίσεις, περιγραφούσας την μεμονωμένην μάχην, την μικροσυμπλοκήν, το καθημερινόν γεγονός, το επεισόδιον… Η φιλοδοξία μου είναι να σας δώσω ένα συνθετικόν πίνακα του ελληνικού αγώνος, να καταστώ ο ψύχραιμος και αμερόληπτος ιστοριογράφος της μεγίστης ίσως προσπαθείας της αθανάτου μας φυλής».
                (Σ.Σ. Ο Ανδρέας Καβαφάκης δολοφονήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 1922 έξω από το σπίτι του στην οδό Τροίας από τραμπούκους, θύμα και αυτός των παθών του Διχασμού).
*Από το φιλολογικό μνημόσυνο στη Σμύρνη (22 Ιουλίου 1921)

                Μερικές μέρες μετά τον θάνατο του Δαμηλάτη, ο Σύνδεσμος Συντακτών Εφημερίδων οργάνωσε στη Σμύρνη, στην αίθουσα της Ελληνικής Λέσχης φιλολογικό μνημόσυνο στη μνήμη του.
                Το ΔΣ του Συνδέσμου Συντακτών Εφημερίδων (του οποίου ήταν μέλος ο Δαμηλάτης) απέστειλε τηλεγραφικώς τα συλλυπητήριά του στην οικογένεια του πεσόντος, στις προϊστάμενές του στρατιωτικές αρχές, στην Ένωση Συντακτών Αθηνών και στον «Ελεύθερο Τύπο». Στα γραφεία του Συνδέσμου Συντακτών Εφημερίδων αναρτήθηκε τιμητικά η φωτογραφία του Ιωάννη Δαμηλάτη.
                Η οικογένεια του Δημητρίου Ι. Δαμηλάτη ζήτησε από τον «Ελεύθερο Τύπο» να διαβιβασθούν οι ευχαριστίες της σε όλους τους συμμετασχόντες στο βαρύ πένθος της για την απώλεια του Ιωάννη Δαμηλάτη «γενναίως πεσόντος υπέρ Πατρίδος» και στους συναδέλφους του και συνεργάτες της εφημερίδας.
                Ένας δημοσιογράφος και ποιητής ο Γεώργιος Αθάνας, που εκείνη την εποχή βρίσκονταν στη Μικρά Ασία ως απεσταλμένος της εφημερίδας «Νέα Πολιτεία» συγκινημένος από το θάνατο του συναδέλφου του έγραψε ποίημα που αργότερα το περιέλαβε στην ποιητική του συλλογή «Αίνος και θρήνος. Ο Γεώργιος Αθάνας είναι ο ακαδημαϊκός και πολιτικός Γεώργιος Αθανασιάδης- Νόβας,  που το 1965 πρωταγωνίστησε στα γεγονότα της λεγόμενης αποστασίας. Συγκεκριμένα έγραψε:
Σπαραχτικό το ξάφνιασμα του φίλου σου τον τάφο
Να ιδείς απρόοπτα όπως περνάς στης μάχης το πεδίο.
Ένα σπαθί αξιωματικού νάναι στημένο επάνω
Κι ένα κομμάτι από χαρτί να γράφει τ’ όνομα του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΑΜΗΛΑΤΗΣ
Την πέννα μου ακονίζω χωριστά να γράψω
Λίγα λόγια δακρυστά για τη ζωή σου τη στεφανωμένη.
Ο θάνατός σου Φίλε, ζηλευτός
Σ’ άρπαξε της Δόξας ο αετός στα δυνατά φτερά τα ματωμένα.
Στην έρημο ο τάφος σου έχει ανοιχθεί του στήσαν άλλοι επάνω το σπαθί,
Κι εγώ την ορφανή σου Γιάννη, πέννα…
*Το ποίημα του Άγγελου Τσαγγαράκι στον "Ελεύθερο Τύπο" (24/7/1921)

                Συγκινημένος και ένας άλλος ποιητής ο Άγγελος Τσαγγαράκις δημοσίευσε στον «Ελεύθερο Τύπο» (24 Ιουλίου 1921) το εξής ποίημα:
ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΔΑΜΗΛΑΤΗ
Μας έφυγες και Συ και πας στη χώρα
Της λησμονιάς. Ωραία! Τρισωραία!!
Εσβύστηκες πεθαίνοντας γενναία
Στου Δορυλαίου τις κορφές πολυώρα
Και χάθηκε η ψυχή σου η λευκοφόρα,
Πίσω από των ονείρων την αυλαία.
Στο μνήμα σου μια κορασιά Σμυρναία
Γονατιστή- από πεντελήσια δώρα-
Ας λέη της γενιάς στεφανηφόρα,
Τη θύμιση των Βάρδων του Αχιλλέα.
Κι αν στα λειβάδια φτάση τα μοιραία
Του δειλινού η ψυχούλα σου μιαν ώρα
Και πάει να πιή «στης λησμονιάς της βρύση».
Του Δρίσκου ο αδελφός ΘΑ ΤΗ ΦΙΛΗΣΗ
                Τα κόκκαλα του δημοσιογράφου Γιάννης Δαμηλάτη έμειναν στα χώματα του μακρινού Ακ Μπουνάρ. Το παράδειγμά του όμως, παράδειγμα πατριωτισμού και αυτοθυσίας, φτάνει ως εμάς… Αρκεί να το δούμε ξεκάθαρα, χωρίς εκπτώσεις και συμβιβασμούς. Μας είναι χρήσιμο στις μέρες μας, μέρες απαξίωσης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος…

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Τετάρτη 28 Σεπτεμβρίου 2016

Δημοσιογράφοι τελάληδες των διαφημιστών

Πόσο αηδιάζω, όταν ακούω δημοσιογράφους σε καθαρά δημοσιογραφικές εκπομπές να διακόπτουν για να διαβάσουν οι ίδιοι ανούσια κείμενα που επιβάλλουν οι διαφημιστές για τα καταναλωτικά και άλλα προϊόντα... Ήταν και αυτό ένα επίτευγμα του λόμπι των διαφημιστών, στον αγώνα τους να κλείσουν το ασφαλιστικό ταμείο των δημοσιογράφων, που τους κατάντησαν τελάληδες άχρηστων κατά κανόνα προϊόντων...
Παντελής Στεφ. Αθανασιαδης

Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου 2016

Μιλάω για αξιοπρέπεια!

Βίωσα χρόνο με το χρόνο, μέρα με την ημέρα, ενίοτε και ώρα με την ώρα, την άνευ ορίων εξοντωτική κρίση, "κλεισμένος" σχεδόν μονίμως κατά την μεγαλύτερη διάρκεια του 24ώρου μέσα στις καταθλιπτικές μεγάλες αίθουσες των κοινοβουλευτικών συντακτών. Και εξακολουθώ να τη βιώνω...
Είδα νομοσχέδια να περνούν, προάγγελους στο σύνολό τους, ανεργίας και απόγνωσης, τρόμου και ανασφάλειας για ολοένα και περισσότερους πολίτες αυτής της χώρας. Ολα τα κατέγραφα και όλα τα καταγράφω,, με την κάθε χρήσιμη προς γνωστοποίηση "λεπτομέρεια". Ολα, εκτός από ένα: τις "παράπλευρες απώλειες" στο χώρο των ΜΜΕ που καθημερινά ήταν για μένα ορατές και αισθητές, καθώς στο χώρο εργασίας μου, στις δύο αίθουσες του Κοινοβουλίου για τις οποίες ήδη σου μίλησα, είναι "ανταποκριτές" από όλα τα Μέσα, έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου. Στην αρχή άδειαζαν καρέκλες συναδέλφων που απολύονταν. Στη συνέχεια άδειαζαν καρέκλες συναδέλφων των οποίων τα Μέσα έκλειναν. Μετά, ήρθε η σειρά εκείνων που δεν μπορούσαν οικονομικά να αντέξουν το πραγματικά άνευ τέλους ωράριο εργασίας, καθώς έμεναν απλήρωτοι ή μειωνόταν δραστικά ο μισθός τους, κι έτσι αναγκάζονταν για λόγους αυτοσυντήρησης να μην παρακολουθούν το σύνολο των εργασιών που ξεκινούσαν πια νωρίς το πρωί και τελείωναν έως και τις πρώτες πρωινές ώρες της επομένης, ή διαρκούσαν και ολόκληρα Σαββατοκύριακα. Τόσες ώρες εκεί μέσα, σήμαιναν πέραν των άλλων έξτρα γεύματα. Ποιός, σε τέτοιες συνθήκες, να άντεχε επιπλέον έξοδα; Πίσω υπήρχαν υποχρεώσεις ανελαστικές -δάνεια, ενοίκια, οικογένειες...
Εχουν απομείνει πολύ λίγοι. Κι από αυτούς, οι περισσότεροι υπό το φάσμα της εξάντλησης, ή υπό την απειλή της ανεργίας. Κάμποσοι απλήρωτοι εδώ και μήνες...
Προσωπικά νοιώθω ευλογημένος. Στην αρχή -δεν σου το κρύβω- πήγα να αισθανθώ έως και ντροπή ή τύψεις. Αλλά όχι! Το σωστό είναι πως νοιώθω ευλογημένος: εργάζομαι σε ένα Μέσο που εξακολουθεί, μέχρι που γράφω αυτές τις αράδες, να μην αφήνει σε αβεβαιότητα και απλήρωτους τους εργαζόμενους.
Ουδείς γνωρίζει τί θα γίνει αύριο, ή ακόμα και στις επόμενες ώρες.
Εκείνο, όμως, που ξέρω είναι πως αυτή η "πολυτέλεια" που έχω ως εργαζόμενος στο συγκεκριμένο ΜΜΕ, πέραν όλων των άλλων μου έχει δώσει την ευκαιρία να μπορώ να βλέπω, να παρατηρώ την ύπαρξη μιας παραμέτρου, που την θεωρώ μείζονος σημασίας. Μιλάω για την Αξιοπρέπεια.
Βλέπω Δημοσιογράφους που δεν λύγισαν. Που δεν άφησαν την ανασφάλεια να εξελιχθεί σε άλλοθι για κανιβαλισμούς. Βλέπω Δημοσιογράφους που δεν πούλησαν μα και που ούτε πουλήθηκαν. Βλέπω Δημοσιογράφους που σε κοιτούν με καθαρή ματιά, που σφίγγουν το χέρι με ψυχή. Βλέπω Δημοσιογράφους που δεν μετέτρεψαν το πληκτρολόγιο σε μηχανισμό παραγωγής μίσους.
Ανέκαθεν υπήρχαν. Και προ κρίσης. Τότε τους εκτιμούσα βαθύτατα. Τώρα τους θαυμάζω κιόλας!
Πικραίνονταν, τότε, που τους έλεγαν μαλάκες, μα δεν άλλαζαν. Μπορεί να πικραίνονται τώρα που τους λένε θύματα, μα δεν αλλάζουν.
Εχουν την ίδια ψυχή με όλους τους άλλους, από άλλα επαγγέλματα, που στραγγαλίστηκαν και στραγγαλίζονται εξαιτίας της κρίσης.
Δεν ξέρω τί θα γίνει αύριο, ή ακόμα και τις επόμενες ώρες. Δεν ξέρω αν θα φθάσω ως τα βαθιά γεράματα ως επαγγελματίας δημοσιογράφος. Εκείνο, όμως, που μπορώ -και θέλω- μετά βεβαιότητας να πω είναι πως έχοντας συμπληρώσει σχεδόν 30 χρόνια στο επάγγελμα, 22 στην εφημερίδα που είμαι τώρα, αισθάνομαι υπερήφανος που πορεύτηκα  και πορεύομαι δίπλα σε τέτοιους Ανθρώπους. Υπερήφανος, χαρούμενος και δικαιωμένος που επέλεξα στους δρόμους της Δημοσιογραφίας να ταξιδέψω. "Λειτούργημα" δεν το έλεγαν κάποτε;
Οσο κι αν αμέτρητοι προσπάθησαν (κι εξακολουθούν να το προσπαθούν), είτε βρίσκονται εντός των τειχών - είτε απ'έξω, να απαξιώσουν, να διασύρουν, να ισοπεδώσουν, να στοχοποιήσουν μαζικά, είτε για να απαλλαγούν από τους Δημοσιογράφους, είτε ελπίζοντας να καταστήσουν τον εαυτό τους μη ορατό στο πλήθος, αφού αναγνώρισαν την ταυτότητά τους στα δύο πρώτα συνθετικά του διαστρεβλωμένου συνθήματος "Αλήτες - ρουφιάνοι - δημοσιογράφοι", ξέρω πια καλά πως δεν τα έχουν καταφέρει.
Γιώργος Σ. Μπουρδάρας
Κοινοβουλευτικός συντάκτης, εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ".        


  

Παρασκευή 17 Ιουνίου 2016

*Η δραματική εκκένωση της Ανατολικής Θράκης...



*Οι Θράκες βουλευτές αγωνιούν
 και δραστηριοποιούνται

* Σκαιότατη συμπεριφορά 
του πρωθυπουργού Ν. Τριανταφυλλάκου



Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης


                Η απώλεια της Ανατολικής Θράκης το 1922, είναι ένα δραματικό γεγονός, που θα παραμείνει ανεξίτηλο στη μνήμη των Ελλήνων, αφού στην ουσία πρόκειται για «γονάτισμα» των… συμμάχων μας προς την Τουρκία και εκδικητική πράξη προς το ελληνικό εκλογικά σώμα, για το αποτέλεσμα των εκλογών της 1ης Νοεμβρίου 1920. Μαζί μ’ αυτά θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και τα γεωγραφικά συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων, που αναδιατάσσονται ερήμην των λαών.
                Η περίοδος που προηγήθηκε, ήταν τότε που η Ελλάδα, υπό το κράτος της κατάρρευσης του Μικρασιατικού Μετώπου, αντιμετώπιζε τεράστια προβλήματα, ενώ τα συμμαχικά κράτη της Αντάντ, ενίσχυαν τον Κεμάλ Ατατούρκ και υπέκυπταν στις απαιτήσεις του.
                Η νικημένη Ελλάδα, ήταν ένα καζάνι που έβραζε. Στη Σμύρνη, που έπεσε στα χέρια των Τούρκων, κατακρεουργήθηκε ο μητροπολίτης Χρυσόστομος!  Στην λοιπή Μικρά Ασία, υπήρχαν ερείπια, αποκαΐδια και σφαγμένοι πολλοί… Στην Αθήνα αναπτύσσονταν ένα επικίνδυνο πνεύμα φυγοστρατίας, από πολλούς νέους. Η βενιζελική εφημερίδα «Πατρίς» με πρωτοσέλιδο σχόλιό της ζητούσε από τον πρωθυπουργό και υπουργό Στρατιωτικών Νικ. Τριανταφυλλάκο «να εξαποστείλει εις την Θράκης όλους τους οπλίτας και υπαξιωματικούς των τεσσάρων μικροτέρων ηλικιών, οι οποίοι αναπαύονται εις τα διάφορα γραφεία από καιρού, ενώ οι συνάδελφοί των επολεμούσαν και εταλαιπωρούντο». Ζητούσε ακόμα όλους αυτούς «τους ζακχαρόπηκτους κουραμπιέδες, τους θαλερούς αυτούς βλαστούς των διαφόρων, τυρρανομάχων, ο κ. Τριανταφυλλάκος οφείλει να τους αποστείλει εις την Θράκην, διότι τούτο υπαγορεύει και η δικαιοσύνη και η ανάγκη και η στοιχειώδης ευπρέπεια».
                Στις 28 Αυγούστου 1922 (10 Σεπτεμβρίου με το νέο ημερολόγιο) παραιτήθηκε η κυβέρνηση του Δημητρίου Γούναρη και ορκίσθηκε η νέα κυβέρνηση του Νικολάου Τριανταφυλλάκου, έχοντας να αντιμετωπίσει την επιστροφή του στρατού από τη Μικρά Ασία, την περίθαλψη των προσφύγων και τη διατροφή του πληθυσμού.
        Ήταν πια ολοφάνερο. Ο κίνδυνος για τη Θράκη φαίνονταν θανάσιμος. Ήδη από τις αρχές Σεπτεμβρίου τουρκικές ληστρικές συμμορίες ενθαρρυμένες από την ελληνική υποχώρηση στη Μικρά Ασία άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους στην Ανατολική Θράκη. Στις 6 Σεπτεμβρίου (π.η.) μια τέτοια ομάδα 30 ατόμων ξεκινώντας από την Τσατάλτζα, συγκρούσθηκε ακόμα και με μονάδα του ελληνικού στρατού. Άλλη μια ομάδα 40 ατόμων έκανε την εμφάνισή της στην περιοχή Μηδείας- Πινάκων. Βορειοδυτικά των σαράντα Εκκλησιών εμφανίσθηκε τουρκοβουλγαρική ληστρική συμμορία, η οποία συνέλαβε ένα ποιμένα και του έδωσε απειλητικές προκηρύξεις με την εντολή να τις μεταφέρει στις αρχές. Στα περίχωρα της Αδριανούπολης μια ομάδα Βουλγάρων κομιτατζήδων συνέλαβε τον Ε. Αντωνιάδη και έξι Τούρκους από τους οποίους έκλεψε χρήματα.  Στις Σάπες βρέθηκε μυστηριωδώς δολοφονημένος ο ενωμοτάρχης Στάμου. Αργότερα δύο συμμορίες κομιτατζήδων εμφανίσθηκαν και στο Ανακτόριο.
        Κλίμα τρόμου απλώνονταν στη Θράκη, μετά μάλιστα τις ειδήσεις ότι ο Κεμάλ απαιτούσε την Ανατολική Θράκη από τις Μεγάλες Δυνάμεις, απειλώντας με πόλεμο.


*Ορισμένοι Θράκες πληρεξούσιοι 1920-22.  
Αλ. Παπαθανάσης, 
Θεολ. Εξηντάρης, Γ. Εξηντάρης, Αν. Μπακάλμπασης,
 Κων. Κουρτίδης,  

Κινούνται οι Θράκες βουλευτές

                Σε εκείνη τη φάση (αλλά και νωρίτερα) οι Θράκες βουλευτές, όλοι του κόμματος των Φιλελευθέρων, ανέπτυξαν μια αξιοσημείωτη ενεργητικότητα, βλέποντας ότι εκτός από τη Μικρά Ασία, κινδύνευε να χαθεί και η Θράκη. Προσπάθησαν να αφυπνίσουν τους υπευθύνους, αλλά και να κινητοποιήσουν το Θρακικό λαό. Μάταια..
         Ας δούμε τώρα μια άλλη άγνωστη ιστορία. Αυτή την έχω αφηγηθεί και το 2010. Στην Κοινοβουλευτική Ιστορία της Θράκης, που δεν γράφηκε ακόμα ολοκληρωμένη, υπάρχει μια άγνωστη ανατριχιαστική καταγγελία σχετική με την απώλεια του μεγαλύτερου μέρους της. Έγινε στις 13 Φεβρουαρίου 1924 από τον πληρεξούσιο της Καλλιπόλεως και αργότερα βουλευτή Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνο Φίλανδρο. Η καταγγελία του, που έχει αποτυπωθεί στα Επίσημα Πρακτικά της Βουλής (σελ. 218) και στις σελίδες 226 και 227 της Εφημερίδας των Συζητήσεων του Ελληνικού Κοινοβουλίου, δείχνει ότι οι Θράκες που εκπροσωπούσαν τους συμπατριώτες τους στην Ελληνική Βουλή, είχαν αναπτύξει μεγάλη δραστηριότητα με στόχο να εξασφαλίσουν την απελευθερωθείσα πατρίδα τους, γιατί έβλεπαν τους επερχόμενους κινδύνους.

         Ο Κωνσταντίνος Φίλανδρος κατήγγειλε χωρίς να διαψευσθεί, ότι το 1922 οι Θράκες βουλευτές, που είχαν πληροφορίες από πρεσβευτή μεγάλης δυνάμεως και έβλεπαν τη ραγδαία κατάρρευση του μετώπου της Μικράς Ασίας συνέταξαν ένα υπόμνημα, προειδοποιώντας ότι κινδυνεύει η Θράκη. Το παρέδωσαν εμπιστευτικά στον υπουργό Δικαιοσύνης Χαράλαμπο Βοζίκη, ο οποίος εκπροσωπούσε προσωρινά τον πρωθυπουργό Δημήτριο Γούναρη, που απουσίαζε στο εξωτερικό.
*Από τα Επίσημα Πρακτικά της Βουλής

         Όμως τι ακριβώς κατήγγειλε ο Κ. Φίλανδρος;
        -Επανερχόμενος επί του θέματος δηλώ ότι ήλθε προ διετίας στιγμή (εννοεί το έτος 1922) κατά την οποίαν οι αντιπρόσωποι των Θρακών εν τη Γ΄ των Ελλήνων Συνελεύσει εμβρόντητοι επληροφορήθησαν από πρέσβυν Μεγάλης Δυνάμεως ότι προ της Μικράς Ασίας εκινδύνευε και η Θράκη. Συντετριμμένοι τότε συνήλθομεν κατ’ ιδίαν και συνετάξαμεν σχετικόν υπόμνημα το οποίον παρεδώσαμεν εμπιστευτικώς εις Υπουργόν, αντικαθιστώντα τον τότε Πρόεδρον της Κυβερνήσεως, απουσιάζοντα εις Ευρώπην και παρεκαλέσαμεν αυτόν όπως το εισαγάγη τάχιστα εις το Υπουργικόν Συμβούλιον. Μετά μίαν εβδομάδα εις εναγώνιον ερώτησίν μας απαθώς και αταράχως μας απήντησεν: «Ά!!! Το ξέχασα στην τσέπην μου!». Ναι, κύριοι πληρεξούσιοι, υπόμνημα με ντοκουμέντα τοσαύτης σοβαρότητος, υπόμνημα το οποίον διελάμβανεν ότι κοντά εις την Μικράν Ασίαν εκινδύνευε και η Θράκη, εκρατήθη μίαν εβδομάδα εις τα θυλάκια του υπουργού εκείνου και δεν εξήχθη ειμή
                Η φράση του καταγγέλλοντος κόπηκε στη μέση γιατί πολλοί βουλευτές σηκώθηκαν όρθιοι και φώναζαν:
        «Ποίος ήταν ο Υπουργός εκείνος;».
        Και ο Φίλανδρος συνέχισε:            
        «Ο κ. Βοζίκης, ο Γεν. Διοικητής της απολεσθείσης μετέπειτα Θράκης, ο οποίος αντικαθίστα τον απουσιάζοντα τότε εν Ευρώπη Πρόεδρον της Κυβερνήσεως εν τω υπουργείω της Δικαιοσύνης και τη διευθύνσει του Πολιτικού Γραφείου. Ούτος καθ’ ημάς εκρίθη ως αρμοδιώτερος. Εις ποίον άλλον έπρεπε να αποταθώμεν; «Όποιος πέση στη θάλασσα, το φίδι αγκαλιάζει» λέγει μια παροιμία. Και ηρωτώμεθα: «Πού εμάθατε σεις ότι κινδυνεύει η Θράκη;». «Μας το είπε ο δείνα πρεσβευτής» απηντήσαμεν. Τότε έμεινε εμβρόντητος. Αλλά σας ικετεύομεν, κ. Υπουργέ, σώσατε τη δυστυχή Θράκη, σώσατε την Μ. Ασίαν. «Δεν διατρέχομεν κανένα κίνδυνον» μας απήντησε στερεοτύπως».
                 Έτσι ξεχάσθηκε η Θράκη, στην… τσέπη του Βοζίκη!
*Ο Χαράλαμπος Βοζίκης
                  O Χαράλαμπος Βοζίκης, που ξέχασε το υπόμνημα για τον κίνδυνο τον οποίο διέτρεχε η Θράκη, στην τσέπη του σακακιού του, είχε υπηρετήσει από 8 Μαΐου 1921 ως υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου και προσωρινά Δικαιοσύνης, αλλά και Επισιτισμού στην κυβέρνηση του Δημητρίου Γούναρη, η οποία είχε σχηματισθεί στις 26 Μαρτίου 1921 και ανασχηματίσθηκε στις 2 Μαρτίου 1922. Παραιτήθηκε στις 3 Μαΐου 1922 και ανέλαβε μετά, η βραχύβια κυβέρνηση Νικολάου Στράτου και στη συνέχεια έως την Μικρασιατική Καταστροφή η κυβέρνηση Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη.
                   Όταν έγινε ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης Γούναρη, ο Βοζίκης τοποθετήθηκε υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου και ανέλαβε την Πολιτική Διοίκηση της νεοσύστατης Διοίκησης Θράκης. Στις 16 Ιουνίου 1922 ανανεώθηκε από την κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη η θητεία του Βοζίκη ως Γενικού Διοικητού Θράκης.
            Δηλαδή στον μοιραίο άνθρωπο, είχαν ανατεθεί οι τύχες της Θράκης! 

Οι αγωνιώδεις προσπάθειες 
των Θρακών πληρεξουσίων

                Οι προσπάθειες εκείνες των Θρακών βουλευτών αποτελούν ένα μέρος της κοινοβουλευτικής ιστορίας της Θράκης, που δεν έχει μελετηθεί και δεν έχει προβληθεί. Αξίζει όμως να μελετηθεί.
                 Οι Θράκες πληρεξούσιοι που κινήθηκαν τότε δραστήρια στην Αθήνα, ήταν οι ακόλουθοι σύμφωνα με δημοσιεύματα των εφημερίδων: Θεολόγος Εξηντάρης, Κωνσταντίνος Σπυρίδης, Μιλτιάδης Σταμούλης, Φίλιππος Μανουηλίδης, Φλωρίδης, Γεώργιος Εξηντάρης, Πολύκλειτος Βεζιρτζής, Περικλής Κουρτίδης, Αντωνιάδης, Σαράντης Σαραντίδης, Ιωάννης Παπαδάτος, Κ. Χατζηγιαννάκης, Πασχάλης Σδρόλλας, Στέφανος Κώστογλου, Κωνσταντίνος Φίλανδρος, Αναστάσιος Μπακάλμπασης, Α. Τζανέτος, Θεόδωρος Χρυσοβέργης, Γεώργιος Τσαγκρής, Νικόλαος Κωνσταντόπουλος, Κωνσταντίνος  Κουρτίδης, Αλέξανδρος Παπαθανάσης, Αντώνιος Βεζιρτζόγλου, Γεώργιος Μπρίκας, Βασίλειος Χατζηλίας, Χαράλαμπος Θεοδωρίδης, Οχανές Παπαζιάν. Φυσικά δεν συμμετείχαν  στην κίνηση αυτή οι Οθωμανοί βουλευτές και ο Εβραίος βουλευτής Αδριανούπολης. Επίσης από τον κατάλογο αυτό, λείπουν ελάχιστοι ελληνικής καταγωγής, οι οποίοι είναι πιθανόν να μην βρίσκονταν στην Αθήνα τις μέρες εκείνες. 
                Στις 3 Σεπτεμβρίου 1922 (π.η.), οι βουλευτές της Θράκης, άρχισαν να τηλεγραφούν στους ισχυρούς της Γης. Στο τηλεγράφημα προς το Γάλλο πρωθυπουργό Ραϊμόν Πουανκαρέ, υπογράμμιζαν μεταξύ άλλων: «Οι πληθυσμοί της Θράκης, απειλούμενοι και ούτοι να εξολοθρευθώσι, ζώσι περιδεείς και διερωτώνται μετ’ αγωνίας αν η Γαλλία η προστάτιδα των χριστιανών της Ανατολής, θα θελήση να ανεχθή όπως η τρομερά λαίλαψ ήτις ερημώνει την Μικράν Ασίας θα μεταδοθή και εις Θράκην και θα διασπείρει εις αυτήν τον θάνατον και την ερήμωσιν». 
                Στη τηλεγράφημα προς τον Άγγλο πρωθυπουργό Λόϋδ Τζώρτζ ικέτευαν «εν ονόματι της δικαιοσύνης και της φιλανθρωπίας την Βρετανικήν κυβέρνησιν να λάβη άπαντα τα αναγκαία μέτρα, όπως σώση εκ του ολέθρου εκατοντάδας χιλιάδων χριστιανών της Θράκης…».
                Στην τρίτο τηλεγράφημα προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ Γουώρεν Χάρντινγκ ζητούσαν: «Εν ονόματι του πολιτισμού, εν ονόματι του Χριστιανισμού, εν ονόματι των ιερών αρχών, ών η Αμερική υπήρξεν ο ευγενής υπέρμαχος, εξορκίζομεν την Υμετέραν Εξοχότητα να επέμβη μετ’ ενεργητικότητος και άνευ αναβολής, όπως αποτραπή ο κίνδυνος του ολέθρου και της εξοντώσεως, υφ΄ού απειλούνται οι Χριστιανοί της Θράκης».

*Από αριστερά: Οι υπουργοί Εξωτερικών Λόρδος Κώρζον (Βρετανίας) Πουανκαρέ (Γαλλίας) Κόμης Σφόρτσα (Ιταλίας) 

Με εμετικές προσκλήσεις προς τον Κεμάλ

                Η Διάσκεψη των τριών υπουργών Εξωτερικών της Αγγλίας (λόρδος Κώρζον) της Γαλλίας (Ραϊμόν Πουανκαρέ) και της Ιταλίας (κόμης Κάρλο Σφόρτσα) που συνήλθε στο Γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών Και Ντ’ Ορσαί στο Παρίσι, αποφάσισε να καλέσει την Τουρκία να πάρει μέρος στη Διάσκεψη για τη σύναψη συνθήκης ειρήνης μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Η ανακοίνωση των τριών υπουργών που εκδόθηκε μετά από απίστευτους καυγάδες, στις 10 Σεπτεμβρίου 1922 (π.η.), είχε ανάμεσα στα άλλα και την ακόλουθη εμετική διατύπωση:
                «Αι τρείς Σύμμαχοι Δυνάμεις παρακαλούσι την Κυβέρνησιν της Μεγάλης  Εθνοσυνελεύσεως της Αγκύρας, όπως ευαρεστουμένη γκωστοποιήση εις αυτάς εάν θα ήτο διατεθειμένη να αποστείλη  άνευ βραδύτητος αντιπρόσωπόν της εις Διάσκεψιν, η οποία ήθελε συγκροτηθεί εις Βενετίνα ή αλλοχού….».
                Και παρακάτω έβαζε την προκαταβολική ταφόπλακα στην υπόθεση της Ανατολικής Θράκης, με ανάλογη εμετική διατύπωση:
                «Αι τρείς Σύμμαχοι Κυβερνήσεις δράττονται της παρούσης ευκαιρίας όπως δηλώσουν, ότι λαμβάνουν υπό ευμενή άποψιν ΤΗΝ ΕΠΙΘΥΜΙΑΝ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΝΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΤΗΝ ΘΡΑΚΗΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ, συμπεριλαμβανομένη της Αδριανουπόλεως».
*Απόσπασμα από την εμετική ανακοίνωση των τριών "Συμμάχων" υπουργών Εξωτερικών.

                Έτσι άνοιγε ο δρόμος για τη διάσκεψη των Μουδανιών. Με ουσιαστικά απούσα την Ελλάδα…
                Στο Παρίσι, ο τέως πρεσβευτής της Ελλάδος  Άθως Ρωμάνος (βενιζελικός) επισκέφθηκε τον Γάλλο πρωθυπουργό Πουανκαρέ και κατά την εφημερίδα «Κήρυξ της Νέας Υόρκης» του ζήτησε «με δάκρυα εις τους οφθαλμούς, όπως οι Σύμμαχοι μη καταστρέψουν την Μεγάλην Ελλάδα δι’ αποδόσεως της Αδριανουπόλεως εις την Τουρκίαν. Ο Γάλλος πρωθυπουργός απήντησεν ότι υπό τας παρούσας περιστάσεις ουδέν ηδύνατο να πράξη υπέρ της Ελλάδος»!!!

Έκκληση των πληρεξουσίων της Θράκης

                Την ίδια μέρα στις εφημερίδες δημοσιεύθηκε αγωνιώδης έκκληση των πληρεξουσίων της Θράκης με την οποία ζητούσαν από το λαό της πατρίδας τους να διατηρήσει την ψυχραιμία του και να παραμείνει εν επιστρατεύσει. Επιπλέον τόνιζαν μεταξύ άλλων:
                «Αν θέλη ο λαός της Θράκης ν’ αποφύγη την καταστροφήν, εάν δεν θέλη να ίδη τας πόλεις του, τα χωρία του καιόμενα, εάν δεν θέλη να ίδη τας οικογενείας του σφαζομένας και ατιμαζομένας, οφείλει να προσέλθη αυθορμήτως υπό τας σημαίας ίνα αμυνθή υπέρ βωμών και εστιών».
 *Ο πρωθυπουργός Νικόλαος Τριανταφυλλάκος

Σκαιά συμπεριφορά του πρωθυπουργού 
προς τους Θράκες πληρεξούσιους

                Εκείνη τη μέρα, είχε σημειωθεί και ένα σοβαρό επεισόδιο μεταξύ του πρωθυπουργού Νικ. Τριανταφυλλάκου και των δύο Θρακών βουλευτών, που αντιπροσώπευσαν και τους άλλους Θράκες συναδέλφους τους.
                Ο Τριανταφυλλάκος προήδρευε στο υπουργικό συμβούλιο. Οι δύο Θράκες Εξηντάρης και Μανουηλίδης, τον ζήτησαν επειγόντως θέλοντας να μάθουν τι συνέβαινε με τις Δυνάμεις της Αντάντ, που είχαν κάνει σχετικό διάβημα προς την Ελλάδα. Ο πρωθυπουργός διέκοψε τη συνεδρίαση και όταν οι πληρεξούσιοι ζήτησαν εξηγήσεις για όσα συνέβαιναν εις βάρος της Θράκης, εκνευρίσθηκε και φέρθηκε με σκαιότητα!!!
                Μεταξύ άλλων διερμηνεύοντας των αγωνία των συμπατριωτών τους συνολικά, βλέποντας ακόμα και βουλγαρικό κίνδυνο, οι βουλευτές ζήτησαν από την κυβέρνηση να πάρει άμεσα στρατιωτικά μέτρα. Επίσης επέστησαν την προσοχή του Τριανταφυλλάκου στην ανάγκη επανάκτησης των σχέσεων φιλίας της Ελλάδας με τις Συμμαχικές Δυνάμεις και ιδίως της Γαλλίας, η συστηματική αντίδραση της οποίας στα ελληνικά συμφέροντα είχε σαν αποτέλεσμα τη συμφορά εκείνων των ημερών.
                Οι βουλευτές εξέδωσαν ανακοίνωση υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων:
                «Παρ όλα ταύτα οι αποτελούντες την θρακικήν ομάδα πληρεξούσιοι, λαμβάνοντες υπ όψιν τας τραγικάς στιγμάς, τας οποίας διέρχεται η πατρίς των, συνηθισμένοι άλλως τε εκ της πείρας εις τοιαύτης φύσεως πικρίας με τας οποίας αφειδώς εποτίσθησαν, παρέχοντες τας ως άνω πληροφορίας επιθυμούσι να τεθή τέρμα εις το δημιουργηθέν επειδόδιον, εις το οποίον υπό άλλας συνθήκας και περιστάσεις θα έδιδον άλλην συνέχειαν».
                Αξιοπρεπής κατάληξη ενός επεισοδίου, εξ αιτίας της αναξιοπρεπούς στάσης του Τριανταφυλλάκου.
*Απόσπασμα δημοσιεύματος για το επεισόδιο Τριανταφυλλάκου- Θρακών βουλευτών

                Την επομένη μια επιτροπή Θρακών βουλευτών πήγε στο υπουργείο Επισιτισμού και συνάντησε τον αρμόδιο υπουργό Μπούσιο και είχε δίωρη συνεργασία για τα φλέγοντα ζητήματα της Θράκης και κυρίως για την ασφάλεια της περιοχής. Έφτασαν μάλιστα να δηλώσουν ότι θα παρείχαν ακόμα και κοινοβουλευτική υποστήριξη στην κυβέρνηση των Λαϊκών αν αυτή διαχειρισθεί σωστά τα προκύπτοντα προβλήματα.
                Ενώ οι μέρες περνούσαν και η αγωνία ανέβαινε κατακόρυφα, οι Θράκες πληρεξούσιοι δεν σταμάτησαν να εργάζονται για να διασώσουν τη Θράκη.
                Στις 9 Σεπτεμβρίου (π.η.) στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας «Εμπρός»  δημοσιεύεται έκκληση του Κ. Σπυρίδη, Θρακός πληρεξουσίου υπό τον τίτλο «Θράκες! Όλοι εις τα όπλα» προσπαθώντας να συνεγείρει συνειδήσεις.
                «Όλοι εις τα όπλα! γράφει ο Σπυρίδης. Γενικός συναγερμός των Θρακών των δυναμένων να φέρωσιν όπλα. Προσέλθωμεν άπαντες εις τα εθελοντικά σώματα. Πρώτος εγώ, καίτοι προβεβηκώς, τίθεμαι, ως ιατρός, εις την υπηρεσίαν της Πατρίδος. Διότι εκ των δύο υιών μου ο είς εφονεύθη εις το Κιλκίς, ο έτερος υπηρετεί εν τω στρατώ από το 1911. Εκ των ανεψιών μου ο είς ελογχίσθη εις την Περίστασιν κατά την αποβίβασιν του Εμβέρ, του δε ετέρου όντος εις τας προφυλακάς Εσκή Σεχήρ αγνοείται μέχρι στιγμής η τύχη».
*Απόσπασμα από το τηλεγράφημα τος Ομοσπονδίας Επαγγελματικών Αδριανούπολης

                Την ίδια μέρα η εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος» δημοσιεύει τηλεγράφημα της Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Αδριανούπολης η οποία εφιστά την προσοχή των πρεσβευτών της Αγγλίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Ιαπωνίας, Αμερικής, Βελγίου, Σερβίας, Ρουμανίας, Τσεχοσλοβακίας, «κατά των κακούργων ατιμαζόντων  την ανθρωπότητα, επαπειλούντων δε εξολόθρευσιν της Θράκης και παντός Ελληνιμσού και Χριστιανισμού…».
                Άσκοπες εκκλήσεις… Η πατρίδα κατέρρεε…
                Στη συνέχεια της αυτής μέρα, ο πληρεξούσιος Καλλιπόλεως Αναστ. Μπακάλμπασης και άλλοι Θράκες βουλευτές επισκέφθηκαν τον υπουργό Εσωτερικών Γεώργιο Μπούσιο ζητώντας πληροφορίες για την κατάσταση. Ο Μπούσιος δεν απέκρυψε τη δυσμενή τροπή που είχαν πάρει τα πράγματα εκ μέρους των Συμμάχων.
                Η κυβέρνηση εν τω μεταξύ βλέποντας παντού συνωμοσίες εναντίον της άρχισε τις συλλήψεις. Μεταξύ των υπόπτων ήταν και ο βουλευτής Καλλιπόλεως Αναστ. Μπακάλμπασης, ο οποίος για κάποιες μέρες κρύβονταν για να νη μην συλληφθεί.
                Στις 12 Σεπτεμβρίου, ο Κ. Σπυρίδης, επανέρχεται με νέα έκκλησή του δημοσιευμένη στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας «Εμπρός» υπό τον τίτλο «Η Θράκη όχι! Δεν θα χαθή». Στην έκκλησή του καταλήγει: «Έλληνες! Εξυπνήσατε, θαρρείτε και φανατισθήτε. Η Θράκη και συν αυτή η Ελλάς, χάνεται!».
                Ήταν πλέον φανερό πως οι μεγάλοι της Γης, είχαν αποφασίσει να παραχωρήσουν την Ανατολική Θράκη στην Τουρκία, παρά τις αντιρρήσεις ορισμένων ευρωπαϊκών κρατών, που δεν ήθελαν να εισέλθει στην Ευρώπη η Τουρκία (Σερβία, Ρουμανία κ.λπ.).

Η κατάρρευση του Μικρασιατικού Μετώπου

                Εν τω μεταξύ η κατάρρευση του μετώπου στη Μικρά Ασία, είχε δημιουργήσει έκρυθμη κατάσταση. Αξιωματικοί υπό τους Γονατά και Πλαστήρα, που είχαν φτάσει στη Χίο και τη Μυτιλήνη άρχισαν να συζητούν την ανάληψη πρωτοβουλιών για τη διάσωση της Ελλάδας. Έτσι οργανώθηκε και εξερράγη η επανάσταση των Γονατά- Πλαστήρα και άλλων αξιωματικών.  Κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος και η Γ΄ Εθνοσυνέλευση καταργήθηκε…
                Οι επαναστατημένοι αξιωματικοί σε προκηρύξεις που έριξαν  στην Αθήνα με αεροπλάνο, πριν εισέλθουν όριζαν μεταξύ άλλων ότι στόχος τους ήταν η διάσωση της Θράκης. Αλλά όπως φάνηκε πολύ σύντομα, εννοούσαν τη Δυτική Θράκη. Όπως έγραψε λίγο αργότερα σε έκθεσή του ο Άγγλος πρεσβευτής Lindley, ο οποίος μαζί με το Γάλλο συνάδελφό του συνάντησαν την Επαναστατική Επιτροπή, ο Πλαστήρας και ο Γονατάς  δοκίμασαν μεγάλη απογοήτευση όταν πληροφορήθηκαν από τους δύο πρεσβευτές ότι η απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων, ήταν οριστική σε ό,τι αφορούσε την παραχώρηση της Ανατολικής Θράκη στους Τούρκους!!!

Και ο Βενιζέλος…

                Στις 20 Σεπτεμβρίου 1922 (3 Οκτωβρίου με το νέο ημερολόγιο) άρχισε στα Μουδανιά η διάσκεψη για την ανακωχή. Στο Λονδίνο ο Ελ. Βενιζέλος, συνάντησε τον Άγγλο υπουργό Εξωτερικών και ενημερώθηκε επίσημα για τις αποφάσεις των συμμάχων της Αντάντ. Αμέσως έστειλε τηλεγραφική έκθεση στην Αθήνα τονίζοντας ότι η απώλεια της Ανατολικής Θράκης ήταν «καταστροφή ανεπανόρθωτος» και προειδοποιούσε ότι αν η κυβέρνηση επιμείνει να κρατήσει την Ανατολική Θράκη, αντιτιθέμενη στη γνώμη των Συμμάχων «αι θερμαί μου ευχαί θα συνοδεύουν τον αγώνα τούτον του Έθνους, αλλά ευρίσκομαι εν τοιαύτη περιπτώσει εις την θλιβεράν ανάγκην να αρνηθώ την αποδοχήν της τιμητικής εντολής όπως αντιπροσωπεύσω την χώραν εις το εξωτερικόν».
                 Μια ύστατη έκκληση των Θρακών βουλευτών δημοσιεύθηκε στις εφημερίδες στις 26 Σεπτεμβρίου 1922, Ήταν ένα τηλεγράφημα προς το πρακτορείο Ρώυτερ, για να διανεμηθεί στις εφημερίδες του Λονδίνου και στις άλλες μεγάλες βρετανικές επαρχιακές εφημερίδες.
*Η ύστατη έκκληση των Θρακών βουλευτών

                "Της Θράκης διδομένης εις τους Τούρκους και της εδαφικής αυτών συναφείας μετά της Βουλγαρίας αποκαθισταμένης, οι Τούρκοι θέλουν προχωρήσει πολύ προς την αποκατάστασιν του γερμανικού διαδρόμου Βερολίνου- Βαγδάτης" τόνιζαν μεταξύ άλλων οι Θράκες βουλευτές.
                Οι Θράκες πληρεξούσιοι έβλεπαν ανήμποροι πλέον, να διατάσσεται η εκκένωση της Ανατολικής Θράκης από τις στρατιωτικές δυνάμεις (από την 1/14 Οκτωβρίου 1922) και από τον αυτόχθονα χριστιανικό πληθυσμό 250.000 ανθρώπων… Το όνειρο έγινε εφιάλτης… Το μαρτυρούσαν τα αμέτρητα καραβάνια των προσφύγων, που με τα πόδια ή με βοϊδάμαξα περνούσαν τον ποταμό Έβρο, αναζητώντας μια νέα πατρίδα…


Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης


*Η δραματική πορεία των Ανατολικοθρακιωτών πρ

Παρασκευή 3 Ιουνίου 2016

Ο εορτασμός για τα 96 χρόνια ελευθερίας της Θράκης

*Με επίκεντρο, 
την κοινοβουλευτική ιστορία της Θράκης

 *Ο ομιλητής στην εκδήλωση της Καλλιθέας Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης


         Με μεγάλη συμμετοχή του Θρακικού στοιχείου της Αθήνας, γιορτάσθηκαν τα 96α «Ελευθέρια» της Θράκης. Επίκεντρο των εκδηλώσεων ήταν η μεγάλη μουσικοχορευτική εκδήλωση στην πλατεία Δαβάκη της Καλλιθέας (Σάββατο 28 Μαΐου) και η δοξολογία και η κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη (29 Μαΐου).
          Κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση της Καλλιθέας ήταν ο δημοσιογράφος Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης, ενώ τον πανηγυρικό της ημέρας στη δοξολογία στον Άγιο Γεώργιο Καρύτση, εκφώνησε ο συγγραφέας Γιώργος Ψύλλας.
          Στην Καλλιθέα σχολιάστηκε η απουσία των βουλευτών των νομών της Θράκης, όλων των  κομμάτων, πλην του κ. Τάσου Δημοσχάκη (ΝΔ Έβρου) ο οποίος παρακάθισε και παρακολούθησε ολόκληρη την εκδήλωση.