Σύγκρουση Βενιζέλου-Παπαναστασίου για τη στρατοκρατία

Σύγκρουση Βενιζέλου-Παπαναστασίου για τη στρατοκρατία
Με καρδιακό επεισόδιο ο Ελευθέριος Βενιζέλος*

του Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη

Δραματική ήταν η συνεδρίαση της 29^ης Ιανουαρίου 1924 στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση, εξαιτίας μιας αιφνίδιας σύγκρουσης των μεταξύ του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου που είχε σχηματίσει κυβέρνηση στις 11 Ιανουαρίου και του αρχηγού της Δημοκρατικής Ένωσης Αλέξανδρου Παπαναστασίου, σχετικά με το ποιος υποθάλπει την στρατοκρατία και εκμεταλλεύεται τα πραξικοπήματα των αξιωματικών.

Αποκορύφωμα της δραματικής εκείνης συνεδρίασης ήταν το καρδιακό επεισόδιο που υπέστη ο Βενιζέλος και αποχώρησε από τη συνεδρίαση.

Η συζήτηση αφορούσε την κατάργηση απόφασης της Επανάστασης του 1922 με την οποία είχε απαγορευθεί η έκδοση ορισμένων φιλοβασιλικών εφημερίδων. Κάποια στιγμή η έντονη αντιπαράθεση οδήγησε και σε άλλα ζητήματα, που έδειξαν να εκνευρίζουν τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος κάποια στιγμή απευθυνόμενος στον Αλέξανδρο Παπαναστασίου είπε:

-Κύριε Παπαναστασίου λυπούμαι με τα αντιλήψεις τας οποίας έχετε, αι οποίαι μας οδηγούν εις μίαν Στρατοκρατίαν αντί να μας οδηγούν εις την Δημοκρατίαν.

Και συνεχίζοντας τον κατηγόρησε, ότι προσεταιρίζεται στοιχεία μερικά από τα οποία δεν ήταν καθόλου δημοκρατικά, λέγοντας μάλιστα:

-Δι’ αυτό δεν δύναμαι παρά να εκφράσω την λύπην μου διότι χάριν της εγκαθιδρύσεως της Δημοκρατίας προσηταιρίσθη στοιχεία στρατοκρατικά.

Θόρυβος επικράτησε στην αίθουσα από την δριμύτητα της επίθεσης και διαμαρτυρίες ακούσθηκαν. Τα Πρακτικά διέσωσαν ότι «Ο κ. Βενιζέλος αποχωρεί της αιθούσης εν ταραχή».

Ο Παπαναστασίου, έχοντας στενούς δεσμούς με την Επανάσταση του 1922, απάντησε αμέσως, απόντος πλέον του Βενιζέλου, ότι τα στοιχεία που υπαινίχθηκε ο πρωθυπουργός, έσωσαν την Ελλάδα από εσωτερικό και εξωτερικό κίνδυνο. Και τόνισε:

-Οφείλω να διαμαρτυρηθώ δια την τοιαύτην αντίληψιν του κ. Προέδρου της Κυβερνήσεως, ο οποίος άλλωστε κατά το παρελθόν έχει εις το ενεργητικόν του βιαίας επαναστάσεις, τας οποίας ενήργησε τη συνδρομή των στρατιωτικών.

Απόντος πλέον του Βενιζέλου τις δέουσες απαντήσεις έδωσε ο υπουργός Δικαιοσύνης Γεώργιος Καφαντάρης, αλλά οι επιθέσεις συνεχίσθηκαν.

Ο Θεόδωρος Πάγκαλος ειρωνεύθηκε τον Βενιζέλο ότι άλλες τρεις φορές στο παρελθόν είχε αποχωρήσει από την αίθουσα, ενώ ο Καφαντάρης και άλλοι υπουργοί επενέβησαν για να πείσουν την Εθνοσυνέλευση ότι ο πρωθυπουργός ήταν όντως ασθενής. Παρενέβη μάλιστα και ο υπουργός Προνοίας Απόστολος Δοξιάδης, ο οποίος ως γιατρός βεβαίωσε ότι ο Βενιζέλος αποχώρησε λόγω αδιαθεσίας.

Πράγματι ο Βενιζέλος μόλις βγήκε έξω από την αίθουσα των συνεδριάσεων κατευθύνθηκε στην αίθουσα του Υπουργικού Συμβουλίου, όπου ο Δοξιάδης του παρέσχε τις πρώτες βοήθειες και στη συνέχεια τον μετέφεραν στην οικία του όπου έμεινε κλινήρης.

Στην αίθουσα όμως οι επιθέσεις εναντίον του συνεχίζονταν.

Για παράδειγμα ο Γεώργιος Κονδύλης, ο οποίος προς το τέλος της συνεδρίασης ξιφούλκησε λέγοντας:

-Από της στιγμής αυτής έχομεν το δικαίωμα να ερωτήσωμεν τον κ. Πρόεδρον της Κυβερνήσεως, διατί πάντοτε από ημάς φοβείται την στρατοκρατίαν και πάντοτε εκκολάπτει την στρατοκρατίαν του Δούσμανη και του Μεταξά.

Η κατάσταση της υγείας του Βενιζέλου ήταν σοβαρότερη από μια απλή καρδιακή αρρυθμία και χρειάσθηκε να μετακληθεί από τα Παρίσι ο διάσημος Γάλλος καρδιολόγος Βακέζ. Αυτός, συνέστησε ανάπαυση και αποχή από τα πρωθυπουργικά καθήκοντα. Έτσι στις 5 Φεβρουαρίου 1924 η κυβέρνηση Βενιζέλου υπέβαλε παραίτηση στον εκτελούντα χρέη αντιβασιλέως ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη. Νέα κυβέρνηση σχημάτισε ο Γεώργιος Καφαντάρης, ο Βενιζέλος αναχώρησε για το εξωτερικό, αλλά τα φαντάσματα της στρατοκρατίας του Μεσοπολέμου, είχαν ήδη στήσει τρελό χορό, με τα γνωστά αποτελέσματα.

*Το θέμα πρωτοπαρουσιάστηκε στον τηλεοπτικό σταθμό της Βουλής των Ελλήνων