Πρόεδροι της Βουλής (13) Κοντόσταυλος Αλέξανδρος

του Παντελή Στ. Αθανασιάδη*

 

   Φιλικός, τραπεζίτης, μεγαλέμπορος και πολιτικός, υπήρξε ο Χιακής καταγωγής Αλέξανδρος Κοντόσταυλος, που πολιτεύονταν στην Καρυστία και το 1856 εξελέγη Πρόεδρος της Βουλής.

   O Αλέξανδρος Κοντόσταυλος, προσωπικότητα μεγάλου κύρους γεννήθηκε στη Χίο το 1789. Η οικογένεια του με βυζαντινές ρίζες, είχε φύγει από την Κωνσταντινούπολη μετά την Άλωση και εγκαταστάθηκε στη Χίο. Οι Κοντόσταυλοι ανήκαν στην λεγόμενη «Δωδεκάδα» του Χιακού Αρχοντολογίου. Τα πρώτα γράμματα του, τα έμαθε στη νησί αλλά αργότερα σπούδασε στη Μπολόνια και τη Βιέννη και μετά δραστηριοποιήθηκε εμπορικά πρώτα στη Βιέννη.

   Το 1817 ίδρυσε στη βρετανική πρωτεύουσα τον πρώτο ελληνικό εμπορικό οίκο και είχε συναλλαγές στον ευρωπαϊκό και το μεσογειακό χώρο. Ασχολήθηκε και με τραπεζικές εργασίες. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία στην Τεργέστη και το 1822 έστελνε στους επαναστατημένους Έλληνες πυρίτιδα και άλλα εφόδια.

   Η μητέρα του Ιουλία, ήταν μεταξύ των θυμάτων της μεγάλης σφαγής της Χίου. 

   Το 1823 έλαβε εντολή από το Φιλελληνικό κομιτάτο του Λονδίνου να κατεβεί στην Ελλάδα για να ενεργήσει, ώστε να τοποθετηθεί ο πλοίαρχος Κόχραν, ως ναύαρχος του ελληνικού στόλου. Κατόπιν επέστρεψε στην Αυστρία, όπου όμως συνελήφθη για την επαναστατική του δράση για να επιστρέψει τελικά στο Λονδίνο.

   Αργότερα, εστάλη στις Ηνωμένες Πολιτείες για να επιβλέψει τη ναυπήγηση φρεγατών «Ελλάς» και «Σωτήρ». Εκεί αντιμετωπίζοντας τεράστιες καταχρήσεις των αμερικανικών ναυπηγικών οίκων, κατόρθωσε να εξασφαλίσει τη ναυπήγηση μόνο της φρεγάτας «Ελλάς» την οποία οδήγησε στην Ελλάδα, το 1826, μετά από περιπετειώδη πλου 52 ημερών.

   Ερχόμενος στην Ελλάδα ο Ιωάννης Καποδίστριας, συνάντησε στη Μάλτα τον Κοντόσταυλο και τον έπεισε να τον ακολουθήσει στην Ελλάδα ως συνεργάτης του. Ο Κοντόσταυλος ήταν αυτός που πήγε στη Μάλτα και αγόρασε από το Τάγμα των Ιωαννιτών Ιπποτών τα μηχανήματα του Νομισματοκοπείου, με το οποία κόπηκαν το 1828, τα πρώτα νομίσματα της Νεότερης Ελλάδας, οι Φοίνικες.

   Ο Κοντόσταυλος διέθετε μεγάλες εκτάσεις στην Εύβοια και επειδή η Χίος συνέχιζε να είναι σκλαβωμένη πολιτεύθηκε και εξελέγη κατ’ επανάληψη βουλευτής Καρυστίας. Στις 29 Σεπτεμβρίου 1855 διορίσθηκε υπουργός των Οικονομικών στην κυβέρνηση Δημητρίου Βούλγαρη και παρέμεινε στο αξίωμα έως τις 2 Ιουλίου 1956.

   Στις 7 Δεκεμβρίου 1856 ως αρχαιότερος σε ηλικία ήταν προσωρινός Πρόεδρος της Βουλής. Εξελέγη οριστικός Πρόεδρος στις 21 Ιανουαρίου 1857, με 67 θετικές ψήφους επί 82 ψηφισάντων. Δεκαπέντε βουλευτές έριξαν λευκά ψηφοδέλτια. Η θητεία του έληξε στης 6 Ιουνίου 1857.

   Ο Κοντόσταυλος το 1856 δημιούργησε το Σχολείο των Τεχνών, που αποτέλεσε προδρομική μορφή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Την ίδια χρονιά τιμήθηκε με τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρος.

   Το 1832 ο Κοντόσταυλος έχτισε στην Αθήνα, στο χώρο της Παλαιάς Βουλής, μέγαρο το οποίο το 1834 χρησιμοποιήθηκε ως πρώτη κατοικία του βασιλικού ζεύγους Όθωνα και Αμαλίας, όταν η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα. Αργότερα εγκαταστάθηκε εκεί το Βουλευτήριο, το οποίο καταστράφηκε από πυρκαγιά περί το 1854. 

   Εξέδωσε το 1855 το βιβλίο «Τα περί των εν Αμερική ναυπηγηθεισών φρεγατών και του εν Αιγίνη Νομισματοκοπείου», ώστε να αμυνθεί απέναντι στις κατηγορίες που του είχαν απευθύνει για τους χειρισμούς του στις δύο αυτές υποθέσεις

   Πέθανε στην  Αθήνα, στις 16 Σεπτεμβρίου 1865.

 

*Ο συνάδελφός μας Παντελής Αθανασιάδης «φιλοτέχνησε» τα πορτρέτα των Προέδρων του ελληνικού κοινοβουλίου για την εκπομπή ‘Κοινοβουλευτική Ιστορία’ του τηλεοπτικού σταθμού τηςΒουλής των Ελλήνων. Τα πορτρέτα αναδημοσιεύονται «στης Βουλής τα Έδρανα», κατά τη σειρά εκλογής των Προέδρων.