Ίσαλος
Ίσαλος γραμμή: η γραμμή που χαράζεται στις πλευρές ενός πλοίου, στο ύψος όπου αυτές εφάπτονται με την επιφάνεια της θάλασσας.
Ως ουσιαστικό: τα ίσαλα είναι τα μέρη ενός σκάφους που βρίσκονται στην ίδια γραμμή με την επιφάνεια της θάλασσας όταν επικρατεί απόλυτη νηνεμία.
Λόγια λέξη του 1858, σύνθετη από το ίσος + αρχ. ουσ. άλς, γεν. αλός (= θάλασσα) - πβ. τα αρχ. ύφαλος, ύφαλα.
Μπρίκι
Είδος μεγάλου ιστιοφόρου με δυο κατάρτια. Άλλη ονομασία του: πάρων.
Η λέξη - που μεταφέρθηκε στην ελληνική πιθανότατα μέσω της ιταλικής - προέρχεται από το αγγλικό brig: συντομευμένος τύπος του brigantine, που ετυμολογείται από το μεσαιωνικό γαλλικό brigandin (= οπλισμένο ιστιοφόρο).
Το Λεξικόν τως Πρωΐας αναφέρει τους υποκοριστικούς τύπους μπριγκαντίνι και βριγαντίνον.
Διαφορετική προέλευση έχει το άλλο, το γνωστότερο μπρίκι, που χρησιμοποιείται για την παρασκευή του καφέ, το οποίο είναι τουρκικό (<>
Σκότα
Ναυτικός όρος: σκοινί που κρατάει τεντωμένα τα πανιά ιστιοφόρου πλοίου.
Ιταλική λέξη (scotta), που ανάγεται στο αρχαίο σκανδιναβικό skaut (= η χαμηλότερη γωνία του ιστίου, όπου στερεώνεται ο κάβος).
Τρόπιδα
Ναυπηγικός όρος: το κατώτατο τμήμα του σκελετού του πλοίου, που εκτείνεται από την πλώρη έως την πρύμνη και που έχει συνήθως τη μορφή μιας ή περισσότερων επάλληλων ξύλινων ή σιδερένιων δοκών, η καρίνα.
Λέξη της αρχαίας ελληνικής: τρόπις, -ι(δ)ος, αιτ. τρόπιν (και τρόπιδα), παράγωγο ουσ. του ρήματος τρέπω.
Ενδιαφέρουσα και η ιστορία της καρίνας: μεσαιωνική λέξη, μεταγραφή του λατινικού carina (= κέλυφος), που οδηγεί στο μεταγενέστερο ελληνικό επίθετο καρύινος (= αυτός που μοιάζει με καρυδότσουφλο) και στο αρχαίο κάρυον (= καρύδι)!
Με την καρίνα συνδέεται και το καρνάγιο - το μικρό ναυπηγείο στο οποίο γίνονται κυρίως επισκευές: < ιταλ. carenaggio (= ναυπηγείο στο οποίο επισκευάζονται οι καρίνες).
Πηδάλιο
Λόγια λέξη, μεταφορά στη νεώτερη ελληνική του ουσ. της αρχαίας πηδάλιον (= πλατύ κουπί που χρησίμευε ως τιμόνι), λέξη η οποία σχηματίστηκε από το αρχαίο πηδόν (ή πήδον = κουπί, τιμόνι), διότι το κάτω μέρος του ήταν πλατύ όπως το πηδόν.
Κάθε πλοίο είχε δύο τιμόνια - γι' αυτό και η λέξη απαντά συνήθως στον πληθυντικό (: τά πηδάλια). Αυτά κινούνταν όπως τα κουπιά με τη βοήθεια κατάλληλης λαβής και καθώς ήταν συνδεδεμένα με εγκάρσιες δοκούς (οι οποίες ονομάζονταν ζεύγλαι ή ζευκτήριαι) κινούνταν και τα δυο συγχρόνως και προς την ίδια κατεύθυνση. Το πάνω μέρος του πηδαλίου μαζί με το μοχλό, τη λαβή, ονομαζόταν οίαξ.
Από το αρχαίο πηδόν κατάγεται και ο πιλότος, αντιδάνεια λέξη μέσω του ιταλ. pilota.
Δευτέρα 30 Οκτωβρίου 2006
Τρίτη 24 Οκτωβρίου 2006
Επιστολή Γιάννη Ε. Διακογιάννη προς την ΕΣΗΕΑ
Προς τον Πρόεδρο, το Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ και της ΠΟΕΣΥ
Κοιν.: Πρόεδρο και τα μέλη του Πειθαρχικού της ΕΣΗΕΑ
Αθήνα 24 Οκτωβρίου 2006
Κυρίες και κύριοι,
Με αφορμή την κλήτευσή μου ως μάρτυρα στην υπόθεση της παραπομπής της έμπειρης, ικανής και βραβευμένης για το ρεπορτάζ της στο Κοινοβούλιο κ. Ντόρας Νταϊλιάνα (σ.σ. είναι πάνω από 30 χρόνια δημοσιογράφος) στο Πειθαρχικό της ΕΣΗΕΑ, από έναν πολιτικό, τον αντιπρόεδρο της Βουλής και βουλευτή της ΝΔ κ. Γιώργο Σούρλα, επειδή …τόλμησε – ως όφειλε ασκώντας κριτική στην εξουσία - να γράψει ότι δεν επιτρέπεται το Προεδρείο του Κοινοβουλίου να κλείνει το μικρόφωνο σε αρχηγό κόμματος και μάλιστα όταν βρίσκεται στο Βήμα, θα ήθελα με πολλή αγάπη και εκτίμηση να σας μεταφέρω ορισμένες από τις σκέψεις μου.
Πρώτον, είναι πραγματικά κρίμα τέτοιες υποθέσεις να μας «τρώνε» χρόνο. Αντιθέτως θα πρέπει να ενθαρρύνονται οι δημοσιογράφοι να ασκούν κριτική σε κάθε μορφής εξουσία(και στην πολιτική). Π.χ. στην συγκεκριμένη περίπτωση: όταν ένας πολιτικός μπαίνει σε μία Αίθουσα – αυτή των δημοσιογράφων της Βουλής, όπου φιλοξενούνται από τον ελληνικό λαό – και φωνάζει σε μία δημοσιογράφο ότι είναι αναξιοπρεπής και αναξιόπιστη. Ακόμη κι αν αισθάνεται ότι θίγεται, θα μπορούσε να την καλέσει στο γραφείο του και να της ζητήσει – σε φιλικό επίπεδο - εξηγήσεις για την κριτική που του άσκησε ότι «είναι φασιστικής αντίληψης το κλείσιμο μικροφώνων σε αρχηγό κόμματος μέσα στην Αίθουσα της Βουλής». Πολύ περισσότερο όταν είχε προηγηθεί του κλεισίματος των μικροφώνων του προέδρου του ΣΥΝ κ. Αλέκου Αλαβάνου, ένα ανάλογο επεισόδιο από την πρόεδρο της Βουλής κ. Άννα Ψαρούδα Μπενάκη σε βάρος άλλου αρχηγού κόμματος, του προέδρου του ΠΑΣΟΚ κ. Γιώργου Παπανδρέου.
Δεύτερον, είναι λάθος να στήνεται στον τοίχο μία θαρραλέα δημοσιογράφος. Πιο χρήσιμο θα ήταν να ξεκαθαρισθεί το τοπίο των ΜΜΕ που τόσο σκοτεινιάζει από εκείνους τους λίγους οι οποίοι, εν αντιθέσει με την πλειονότητα των σκληρά εργαζόμενων και μαχόμενων δημοσιογράφων, είναι: αργόσχολοι σε κρατικές υπηρεσίες, υπηρετούν(τις περισσότερες φορές κρυφά) σε γραφεία Τύπου, Δημοσίων Σχέσεων Εταιριών προώθησης πολιτικών, επιχειρηματιών και διαφόρων παραγόντων ή γίνονται ταυτόχρονα με το δημοσιογραφικό λειτούργημα επιχειρηματίες ή διατηρούν επαφή με περίεργα κέντρα. Κι όλα αυτά όχι για να βγάλουν το ψωμί τους, αλλά για να θησαυρίσουν σε βάρος της ενημέρωσης και των πραγματικών συμφερόντων του ελληνικού λαού, «χρωματίζοντας» αρνητικά τον κλάδο!
Τρίτον, είναι τραγικό τέτοια θέματα να μην λήγουν με μία απλή συζήτηση με τα εμπλεκόμενα μέρη. Το πρόβλημα βρίσκεται αλλού. Ο δημοσιογραφικός κλάδος μαστίζεται από την αναξιοπιστία ελάχιστων «επίορκων», τη λογοκρισία, την παραποίηση στοιχείων, την έλλειψη διαφάνειας στην ενημέρωση αλλά και στα πόθεν και πως έσχες των παραγόντων των ΜΜΕ, καθώς και τις παρεμβάσεις ξένων (π.χ. για να γυρίσουν πίσω οι δημοσιογράφοι από τον πόλεμο στο Ιράκ το 2003).
Και τέταρτον, πρέπει να μπει φραγμός σε όσους πιέζουν την ΕΣΗΕΑ, η οποία έχει τόσο αξιόλογα μέλη και στελέχη, να ασχολείται με μικρότητες. Αντιθέτως, το πνευματικό μας σωματείο έχει κάθε λόγο να αναδεικνύει τα πιο πνευματικά και αγωνιστικά χαρακτηριστικά των δημοσιογράφων, αυτά που τους καταξιώνουν στη συνείδηση του αγωνιζόμενου ελληνικού λαού.
Με πολλή εκτίμηση και αγάπη
Γιάννης Ε. Διακογιάννης
Δευτέρα 23 Οκτωβρίου 2006
Από την Άσπρη Λέξη (γραμματικές επισημάνσεις)
Η ορθογραφία της παθητικής μετοχής
Η παθητική μετοχή τελειώνει σε:
α) -μένος (με ένα μ): συνήθως (π.χ. δεμένος < δένομαι) β) -μμένος (με δύο μ): στα ρήματα με χαρακτήρα π, β, φ, φτ, πτ (π.χ. γραμμένος < γράφομαι) γ) -ημένος (με η): στα ρήματα της δεύτερης συζυγίας (π.χ. αγαπημένος < αγαπιέμαι) δ) -σμένος: σε ρήματα της πρώτης συζυγίας και σε μερικά της δεύτερης (π.χ. χτισμένος < χτίζομαι, δυστυχισμένος < δυστυχώ). Το ι, η, υ, ει, οι που έχουν τα ρήματα της πρώτης συζυγίας στην παραλήγουσα της οριστικής ενεστώτα διατηρείται και στη μετοχή (π.χ. δροσισμένος < δροσίζομαι, δακρυσμένος < δακρύζω). ε) -ωμένος (με ω): όταν τονίζεται στην παραλήγουσα (π.χ. τεντωμένος < τεντώνομαι) στ) -όμενος (με ο): όταν τονίζεται στην προπαραλήγουσα (π.χ. ενδιαφερόμενος < ενδιαφέρομαι) ζ) -ώμενος (με ω): όταν τονίζεται στην προπαραλήγουσα (π.χ. εκτιμώμενος < εκτιμώμαι)
Το «ότι» και το «ό,τι»
Το «ότι» χωρίς υποδιαστολή είναι ειδικός σύνδεσμος:
π.χ. έλεγε ότι θα 'ρθει
Το «ό,τι» με υποδιαστολή είναι αναφορική αντωνυμία:
π.χ. ρωτούσε ό,τι (= όποιο πράγμα) ήθελε
ό,τι (= αυτό που/το οποίο) επιθυμείς θα γίνει
Λέξεις που γράφονται ενωμένες
Ενωμένες - σε μια λέξη, χωρίς απόστροφο - γράφονται μεταξύ άλλων οι εξής λέξεις (που προέρχονται από δύο λέξεις):
Απαρχής, απεναντίας, απευθείας, αφότου, δεκατρία (έως δεκαεννέα), ειδάλλως, ενμέρει, ενόσω, εντάξει, εξάλλου, εξαρχής, εξίσου, επικεφαλής, επιπλέον, εφόσον, καθαυτό, καθεξής, καθετί, καταγής, κατευθείαν, κιόλας, μεμιάς, μολαταύτα, μόλο (που), ολωσδιόλου, προπάντων, υπόψη, ωστόσο.
Το αριθμητικό «δύο» ως πρώτο συνθετικό
Το απόλυτο αριθμητικό «δύο» κατά τη σύνθεση λέξεων, όταν χρησιμοποιείται ως πρώτο συνθετικό, γίνεται:
α) δι- : π.χ. διπρόσωπος, δίστιχο .
β) δισ- : π.χ. δισεκατομμυριούχος .
γ) δυ- : π.χ. δυαρχία .
Δεν πρέπει να συγχέεται το δισ- (από το δύο) με το αχώριστο μόριο δυσ- που σημαίνει « δύσκολα», «άσχημα»: π.χ. δυσεύρετος (= αυτός που δύσκολα βρίσκεται), δύστυχος (= αυτός που έχει κακή τύχη) κ.τ.ο.
Ο τονισμός των μορίων «που» και «πως»
Το «που» και το «πως»:
α) δεν παίρνουν τονικό σημάδι, όταν μπορούν να αντικατασταθούν από ισοδύναμες λέξεις που λειτουργούν κατά τον ίδιο τρόπο μ' αυτά:
π.χ. οι άνθρωποι που (= οι οποίοι: αναφορική λειτουργία) βρέθηκαν εκεί τα άκουσαν όλα
τότε που (= όταν: χρονική σημασία) με άκουσες, θυμάσαι ότι πέτυχες
χαίρομαι που (= επειδή: αιτιολογική σημασία) σε βλέπω
ξέρω πως / που (= ότι: ειδικός σύνδεσμος) δε θα 'ρθει, κι όμως τον περιμένω
τόσο πολύ κουράστηκε, που (= ώστε: συμπερασματική σημασία) κάποια στιγμή τον εγκατέλειψαν οι δυνάμεις του
β) παίρνουν τονικό σημάδι, όταν δε μπορούν ν' αντικατασταθούν από ισοδύναμες λέξεις:
π.χ. ρωτούσε πού (: ερωτηματικό) τον γνώρισε
δεν ήξερε πώς (= με ποιον τρόπο: τροπικό επίρρημα) να περάσει την ώρα του
τον περίμενε πώς και πώς
έρχεται πού και πού
Η παθητική μετοχή τελειώνει σε:
α) -μένος (με ένα μ): συνήθως (π.χ. δεμένος < δένομαι) β) -μμένος (με δύο μ): στα ρήματα με χαρακτήρα π, β, φ, φτ, πτ (π.χ. γραμμένος < γράφομαι) γ) -ημένος (με η): στα ρήματα της δεύτερης συζυγίας (π.χ. αγαπημένος < αγαπιέμαι) δ) -σμένος: σε ρήματα της πρώτης συζυγίας και σε μερικά της δεύτερης (π.χ. χτισμένος < χτίζομαι, δυστυχισμένος < δυστυχώ). Το ι, η, υ, ει, οι που έχουν τα ρήματα της πρώτης συζυγίας στην παραλήγουσα της οριστικής ενεστώτα διατηρείται και στη μετοχή (π.χ. δροσισμένος < δροσίζομαι, δακρυσμένος < δακρύζω). ε) -ωμένος (με ω): όταν τονίζεται στην παραλήγουσα (π.χ. τεντωμένος < τεντώνομαι) στ) -όμενος (με ο): όταν τονίζεται στην προπαραλήγουσα (π.χ. ενδιαφερόμενος < ενδιαφέρομαι) ζ) -ώμενος (με ω): όταν τονίζεται στην προπαραλήγουσα (π.χ. εκτιμώμενος < εκτιμώμαι)
Το «ότι» και το «ό,τι»
Το «ότι» χωρίς υποδιαστολή είναι ειδικός σύνδεσμος:
π.χ. έλεγε ότι θα 'ρθει
Το «ό,τι» με υποδιαστολή είναι αναφορική αντωνυμία:
π.χ. ρωτούσε ό,τι (= όποιο πράγμα) ήθελε
ό,τι (= αυτό που/το οποίο) επιθυμείς θα γίνει
Λέξεις που γράφονται ενωμένες
Ενωμένες - σε μια λέξη, χωρίς απόστροφο - γράφονται μεταξύ άλλων οι εξής λέξεις (που προέρχονται από δύο λέξεις):
Απαρχής, απεναντίας, απευθείας, αφότου, δεκατρία (έως δεκαεννέα), ειδάλλως, ενμέρει, ενόσω, εντάξει, εξάλλου, εξαρχής, εξίσου, επικεφαλής, επιπλέον, εφόσον, καθαυτό, καθεξής, καθετί, καταγής, κατευθείαν, κιόλας, μεμιάς, μολαταύτα, μόλο (που), ολωσδιόλου, προπάντων, υπόψη, ωστόσο.
Το αριθμητικό «δύο» ως πρώτο συνθετικό
Το απόλυτο αριθμητικό «δύο» κατά τη σύνθεση λέξεων, όταν χρησιμοποιείται ως πρώτο συνθετικό, γίνεται:
α) δι- : π.χ. διπρόσωπος, δίστιχο .
β) δισ- : π.χ. δισεκατομμυριούχος .
γ) δυ- : π.χ. δυαρχία .
Δεν πρέπει να συγχέεται το δισ- (από το δύο) με το αχώριστο μόριο δυσ- που σημαίνει « δύσκολα», «άσχημα»: π.χ. δυσεύρετος (= αυτός που δύσκολα βρίσκεται), δύστυχος (= αυτός που έχει κακή τύχη) κ.τ.ο.
Ο τονισμός των μορίων «που» και «πως»
Το «που» και το «πως»:
α) δεν παίρνουν τονικό σημάδι, όταν μπορούν να αντικατασταθούν από ισοδύναμες λέξεις που λειτουργούν κατά τον ίδιο τρόπο μ' αυτά:
π.χ. οι άνθρωποι που (= οι οποίοι: αναφορική λειτουργία) βρέθηκαν εκεί τα άκουσαν όλα
τότε που (= όταν: χρονική σημασία) με άκουσες, θυμάσαι ότι πέτυχες
χαίρομαι που (= επειδή: αιτιολογική σημασία) σε βλέπω
ξέρω πως / που (= ότι: ειδικός σύνδεσμος) δε θα 'ρθει, κι όμως τον περιμένω
τόσο πολύ κουράστηκε, που (= ώστε: συμπερασματική σημασία) κάποια στιγμή τον εγκατέλειψαν οι δυνάμεις του
β) παίρνουν τονικό σημάδι, όταν δε μπορούν ν' αντικατασταθούν από ισοδύναμες λέξεις:
π.χ. ρωτούσε πού (: ερωτηματικό) τον γνώρισε
δεν ήξερε πώς (= με ποιον τρόπο: τροπικό επίρρημα) να περάσει την ώρα του
τον περίμενε πώς και πώς
έρχεται πού και πού
Πέμπτη 19 Οκτωβρίου 2006
Τετάρτη 18 Οκτωβρίου 2006
Νομάρχης με 27%, δήμαρχος με 25%!!
«δημοκρατία η [δimokratía]: πολιτικό σύστημα που στηρίζεται στην αρχή της λαϊκής κυριαρχίας και που λειτουργεί με βάση τη βούληση της πλειοψηφίας των πολιτών».
«πλειοψηφία η [pliopsifía]: ο μεγαλύτερος αριθμός, το μεγαλύτερο ποσοστό των ψήφων ή αυτών που ψηφίζουν (σε μια διαδικασία εκλογής, απόφασης, μέτρησης κτλ.). || Aπόλυτη ~, το μισό συν ένα (τουλάχιστον) του συνόλου των ψήφων ή αυτών που ψηφίζουν. Σχετική ~: α. το μισό συν ένα του συνόλου αυτών που ψήφισαν. β. ο αριθμός (ή το ποσοστό) των ψηφοφόρων ή των ψήφων, ο σχετικά μεγαλύτερος από τον αριθμό των ψήφων άλλων ομάδων ψηφοφόρων, που έλαβαν μέρος σε μια διαδικασία ψηφοφορίας».
Με νόμο που ψηφίστηκε στις αρχές του 2006, δόθηκε η δυνατότητα ανάδειξης δημοτικής ή νομαρχιακής αρχής με ποσοστό τουλάχιστον 42% από την πρώτη ψηφοφορία, αντί του 50% που ίσχυε πριν.
Έτσι, από την πρώτη Κυριακή, εξελέγη νομάρχις Αθηνών-Πειραιώς η κ. Φώφη Γεννηματά με 43,42% και δήμαρχος Αθηναίων ο κ. Νικήτας Κακλαμάνης με 46,04% επί των εγκύρων, εξελέγησαν δηλαδή, χωρίς τη σχετική ή απόλυτη πλειοψηφία του εκλογικού σώματος.
Για τους νικητές, και πολύ περισσότερο για τα κόμματα που τους στήριξαν, τα άκυρα/λευκά ψηφοδέλτια καθώς και η αποχή ήταν άνευ σημασίας, καθώς το "χρώμα" στο χάρτη ήταν το μόνο που ενδιέφερε.
Ωστόσο, και για να μείνουμε μόνο στα παραπάνω παραδείγματα, η κ. Γεννηματά έλαβε το 39,5% επί των ψηφισάντων (δεν θα εκλεγόταν ούτε με το "42%") ή το 27,4% επί των εγγεγραμμένων! Αντιστοίχως, ο κ. Κακλαμάνης, έλαβε το 42,7% επί των ψηφισάντων ή το 24,7% των εγγεγραμμένων. Το πόσο «νομιμοποιούνται» να θεωρούνται «νικητές» οι κκ Γεννηματά και Κακλαμάνης με τέτοια ποσοστά είναι ένα μεγάλο ερώτημα, που δεν απαντιέται ούτε με το "άκυρο/λευκό" ούτε με την αποχή, παρά μόνο με τη συμμετοχή και τη δράση των πολιτών.
Στο μεταξύ, τα δύο μεγαλύτερα κόμματα ψηφίζουν νόμους που μειώνουν τα ποσοστά που απαιτούνται για το σχηματισμό κυβέρνησης ή για τη νίκη στις τοπικές εκλογές, ενώ δεν εξετάζουν καν, σκέψεις όπως ο ορισμός ελάχιστου ποσοστού συμμετοχής πολιτών προκειμένου να θεωρείται έγκυρη μια εκλογική διαδικασία..
«πλειοψηφία η [pliopsifía]: ο μεγαλύτερος αριθμός, το μεγαλύτερο ποσοστό των ψήφων ή αυτών που ψηφίζουν (σε μια διαδικασία εκλογής, απόφασης, μέτρησης κτλ.). || Aπόλυτη ~, το μισό συν ένα (τουλάχιστον) του συνόλου των ψήφων ή αυτών που ψηφίζουν. Σχετική ~: α. το μισό συν ένα του συνόλου αυτών που ψήφισαν. β. ο αριθμός (ή το ποσοστό) των ψηφοφόρων ή των ψήφων, ο σχετικά μεγαλύτερος από τον αριθμό των ψήφων άλλων ομάδων ψηφοφόρων, που έλαβαν μέρος σε μια διαδικασία ψηφοφορίας».
Με νόμο που ψηφίστηκε στις αρχές του 2006, δόθηκε η δυνατότητα ανάδειξης δημοτικής ή νομαρχιακής αρχής με ποσοστό τουλάχιστον 42% από την πρώτη ψηφοφορία, αντί του 50% που ίσχυε πριν.
Έτσι, από την πρώτη Κυριακή, εξελέγη νομάρχις Αθηνών-Πειραιώς η κ. Φώφη Γεννηματά με 43,42% και δήμαρχος Αθηναίων ο κ. Νικήτας Κακλαμάνης με 46,04% επί των εγκύρων, εξελέγησαν δηλαδή, χωρίς τη σχετική ή απόλυτη πλειοψηφία του εκλογικού σώματος.
Για τους νικητές, και πολύ περισσότερο για τα κόμματα που τους στήριξαν, τα άκυρα/λευκά ψηφοδέλτια καθώς και η αποχή ήταν άνευ σημασίας, καθώς το "χρώμα" στο χάρτη ήταν το μόνο που ενδιέφερε.
Ωστόσο, και για να μείνουμε μόνο στα παραπάνω παραδείγματα, η κ. Γεννηματά έλαβε το 39,5% επί των ψηφισάντων (δεν θα εκλεγόταν ούτε με το "42%") ή το 27,4% επί των εγγεγραμμένων! Αντιστοίχως, ο κ. Κακλαμάνης, έλαβε το 42,7% επί των ψηφισάντων ή το 24,7% των εγγεγραμμένων. Το πόσο «νομιμοποιούνται» να θεωρούνται «νικητές» οι κκ Γεννηματά και Κακλαμάνης με τέτοια ποσοστά είναι ένα μεγάλο ερώτημα, που δεν απαντιέται ούτε με το "άκυρο/λευκό" ούτε με την αποχή, παρά μόνο με τη συμμετοχή και τη δράση των πολιτών.
Στο μεταξύ, τα δύο μεγαλύτερα κόμματα ψηφίζουν νόμους που μειώνουν τα ποσοστά που απαιτούνται για το σχηματισμό κυβέρνησης ή για τη νίκη στις τοπικές εκλογές, ενώ δεν εξετάζουν καν, σκέψεις όπως ο ορισμός ελάχιστου ποσοστού συμμετοχής πολιτών προκειμένου να θεωρείται έγκυρη μια εκλογική διαδικασία..
Τρίτη 17 Οκτωβρίου 2006
Από την Άσπρη Λέξη (Λέξεις που συχνά προφέρονται ή γράφονται λανθασμένα )
Γενεαλογικός
Μεταγενέστερο επίθετο (= εις τήν γενεαλογίαν ανήκων), παράγωγο του αρχ. ουσ. γενεαλογία, που σχηματίστηκε με την προσθήκη του λεξικού επιθήματος -λογία στο ουσ. γενεά (= η επιστημονική - συστηματική καταγραφή της χρονικής διαδοχής των γενεών σε κατάλογο).
Ακατονόμαστος
Αυτός που δεν είναι επιτρεπτό να κατονομαστεί, ο αχαρακτήριστος, ο επαίσχυντος, ο τρομερός (αρχική σημασία: ο μή ωνομασμένος, μή έχων όνομα).
Μεταγενέστερο σύνθετο επίθετο (< α- στερητ. + κατ-ονομάζω).
Τα χρειώδη
Τα απαραίτητα, τα αναγκαία.
Πληθ. ουδ. γένους του μεταγενέστερου τριτόκλιτου και δικατάληκτου επιθέτου χρειώδης, -ες (< αρχ. ουσ. χρεία = ανάγκη + παραγωγικό επίθημα -ώδης).
Υποθηκοφυλακείο
Η λέξη - που μαρτυρείται από το 1871 - σχηματίστηκε με το παραγωγικό επίθημα -ειο, με την προσθήκη του οποίου γενικά παράγονται ουδέτερα ουσιαστικά που δηλώνουν τόπο και συνεκδοχικά την αρχή ή υπηρεσία που στεγάζεται στο συγκεκριμένο μέρος (π.χ. ραφείο, ιατρείο, κουρείο, ζαχαροπλαστείο, δασαρχείο.).
Ειδικότερα, για το σχηματισμό σύνθετων ουσιαστικών που δηλώνουν το μέρος, το χώρο όπου «φυλάσσεται» κάτι, χρησιμοποιείται ως δεύτερο συνθετικό είτε το μεταγενέστερο ουσ. φυλακείον (πβ. υποθηκοφυλακείο) είτε το - επίσης μεταγενέστερο - ουσ. φυλάκιον (πβ. θησαυροφυλάκιο, χαρτοφυλάκιο, οστεοφυλάκιο).
Τα συμπαρομαρτούντα
Τα παρεπόμενα, όσα επακολουθούν ως φυσικά επακόλουθα, ως συνέπειες.
Πρόκειται για μετοχικό τύπο του αρχαίο ρήματος συμπαρομαρτέω, -ώ (< σύν + παρά + αμαρτώ = παρέπομαι, συμπαρακολουθώ, συνοδεύω, συνακολουθώ).
Μεταγενέστερο επίθετο (= εις τήν γενεαλογίαν ανήκων), παράγωγο του αρχ. ουσ. γενεαλογία, που σχηματίστηκε με την προσθήκη του λεξικού επιθήματος -λογία στο ουσ. γενεά (= η επιστημονική - συστηματική καταγραφή της χρονικής διαδοχής των γενεών σε κατάλογο).
Ακατονόμαστος
Αυτός που δεν είναι επιτρεπτό να κατονομαστεί, ο αχαρακτήριστος, ο επαίσχυντος, ο τρομερός (αρχική σημασία: ο μή ωνομασμένος, μή έχων όνομα).
Μεταγενέστερο σύνθετο επίθετο (< α- στερητ. + κατ-ονομάζω).
Τα χρειώδη
Τα απαραίτητα, τα αναγκαία.
Πληθ. ουδ. γένους του μεταγενέστερου τριτόκλιτου και δικατάληκτου επιθέτου χρειώδης, -ες (< αρχ. ουσ. χρεία = ανάγκη + παραγωγικό επίθημα -ώδης).
Υποθηκοφυλακείο
Η λέξη - που μαρτυρείται από το 1871 - σχηματίστηκε με το παραγωγικό επίθημα -ειο, με την προσθήκη του οποίου γενικά παράγονται ουδέτερα ουσιαστικά που δηλώνουν τόπο και συνεκδοχικά την αρχή ή υπηρεσία που στεγάζεται στο συγκεκριμένο μέρος (π.χ. ραφείο, ιατρείο, κουρείο, ζαχαροπλαστείο, δασαρχείο.).
Ειδικότερα, για το σχηματισμό σύνθετων ουσιαστικών που δηλώνουν το μέρος, το χώρο όπου «φυλάσσεται» κάτι, χρησιμοποιείται ως δεύτερο συνθετικό είτε το μεταγενέστερο ουσ. φυλακείον (πβ. υποθηκοφυλακείο) είτε το - επίσης μεταγενέστερο - ουσ. φυλάκιον (πβ. θησαυροφυλάκιο, χαρτοφυλάκιο, οστεοφυλάκιο).
Τα συμπαρομαρτούντα
Τα παρεπόμενα, όσα επακολουθούν ως φυσικά επακόλουθα, ως συνέπειες.
Πρόκειται για μετοχικό τύπο του αρχαίο ρήματος συμπαρομαρτέω, -ώ (< σύν + παρά + αμαρτώ = παρέπομαι, συμπαρακολουθώ, συνοδεύω, συνακολουθώ).
Δευτέρα 16 Οκτωβρίου 2006
Στη Βουλή αφήνουν γεια!
"Χαίρετε κι αντίο σας" λένε στη Βουλή ο Νικήτας Κακλαμάνης και η Ευαγγελία Σχοιναράκη που εξελέγησαν ως δήμαρχος Αθηναίων ο πρώτος και νομάρχις Ηρακλείου η δεύτερη. Τη θέση του κ. Κακλαμάνη (Α' Αθηνών, ΝΔ) αναμένεται να καταλάβει η Μάρω Κοντού και της κ. Σχοιναράκη (Ηρακλείου, ΠΑΣΟΚ) ο Γιάννης Σκουλάς. Τρεις ακόμα βουλευτές παλεύουν στο δεύτερο γύρο για την εκλογή τους. Στο δήμο Πατρέων ο Ανδρέας Φούρας, στο δήμο Θεσσαλονικέων η Χρύσα Αράπογλου και στο δήμο Νεοσμυρνιωτών η Νόρα Κατσέλη. Περισσότερες πιθανότητες εκλογής έχει ο κ. Φούρας (Αχαΐας, ΠΑΣΟΚ), που θα παραχωρήσει το κοινοβουλευτικό έδρανό του στη Μαρία Θωμά.
Του βουλευτικού του αξιώματος είχε παραιτηθεί και ο υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Σκανδαλίδης προκειμένου να "αφοσιωθεί στην επίλυση των προβλημάτων" της πόλης. Τη θέση του (Α' Αθηνών, ΠΑΣΟΚ) κατέλαβε ο Γεράσιμος Αρσένης.
Του βουλευτικού του αξιώματος είχε παραιτηθεί και ο υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Σκανδαλίδης προκειμένου να "αφοσιωθεί στην επίλυση των προβλημάτων" της πόλης. Τη θέση του (Α' Αθηνών, ΠΑΣΟΚ) κατέλαβε ο Γεράσιμος Αρσένης.
Πέμπτη 12 Οκτωβρίου 2006
Η δολοφονία του Θεόδωρου Δηλιγιάννη.
Του Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη
Η δολοφονία του πρωθυπουργού Θεόδωρου Δηλιγιάννη από ένα μπράβο χαρτοπαικτικής λέσχης, στα σκαλοπάτια της Βουλής, υπήρξε ένα από δραματικότερα γεγονότα της Ελληνικής πολιτικής ιστορίας. Συνέβη 64 χρόνια μετά την τραγική δολοφονία του Ιωάννη Καποδιστρία στο Ναύπλιο.
Ήταν 5 το απόγευμα της 31ης Μαΐου 1905. Ο πρωθυπουργός Θεόδωρος Δηλιγιάννης επιβαίνοντας στην άμαξά του, με μαύρη ρεντιγκότα και γκρίζο ημίψηλο καπέλο, προσέρχεται στο Μέγαρο της Βουλής, που τότε ήταν στον οδό Σταδίου, για να πάρει μέρος στη συνεδρίαση. Τον συνόδευε μόνο ο πιστός ακόλουθός του Γιάννης Πάνου.
Η άμαξα στάθμευσε λίγο πιο πίσω από εκεί που σήμερα βρίσκεται το άγαλμα του Κολοκοτρώνη, μέσα στον περιφραγμένο χώρο. Στο προαύλιο της Βουλής κάτω από τα δύο δέντρα ήταν μαζεμένα στη σκιά λίγα άτομα, μαζί με τους στρατιώτες της φρουράς. Μόλις επιχείρησε ο πρωθυπουργός να ανεβεί τα σκαλιά, συνέβη το μοιραίο.
Ένα άγνωστο ψηλό άτομο, μαυριδερό και κακοντυμένο, πλησίασε τον Δηλιγιάννη, ο οποίος είχε μια καταπληκτική επαφή με το λαό και έδειξε πως θέλει να του παραδώσει κάτι. Έτσι ο πρωθυπουργός αμέριμνος, στράφηκε προς το μέρος του αγνώστου. Εκείνος με μια αστραπιαία κίνηση έβγαλε το δίκοπο μαχαίρι του και το κάρφωσε στον πρωθυπουργό.
Ένας πολίτης ο Γεώργιος Ρεγγούσης, μαζί με στρατιώτες της φρουράς συνέλαβαν αμέσως το δράστη, ενώ ο σοβαρά τραυματισμένος και αιμορραγών πρωθυπουργός μεταφέρθηκε στο Ιατρείο της Βουλής για τις πρώτες βοήθειες. Ήταν όμως αργά. Εξέπνευσε μέσα εκεί. Ο πρόεδρος Αλέξανδρος Ρώμας ανήγγειλε το θάνατο και έλυσε τη συνεδρίαση. Η σορός του Δηλιγιάννη μέχρι την ταφή του είχε εκτεθεί σε αίθουσα της Βουλής.
Αιτία της φοβερής δολοφονίας ήταν τα αυστηρά μέτρα που είχε πάρει ο ίδιος ο Δηλιγιάννης κατά των χαρτοπαικτικών λεσχών, με αποτέλεσμα να κλείσουν σχεδόν όλες την άνοιξη του 1905. Δράστης ο Αντώνης Κωσταγερακάρης, μπράβος και θυρωρός στη Λέσχη του Μητσέα, που είχε χάσει τη δουλειά του όταν έκλεισε η χαρτοπαικτική λέσχη με τα μέτρα της κυβέρνησης.
Ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης παλαιός πολιτικός αν και είχε επικριθεί για δημοκοπία, είχε κερδίσει τις εκλογές του 1885, του 1895, του 1902 και του 1905. Στις τελευταίες αυτές εκλογές που διεξήχθησαν στις 20 Φεβρουαρίου, ο Δηλιγιάννης είχε εξασφαλίσει 142 έδρες, ο Γεώργιος Θεοτόκης 60, ο Αλέξανδρος Ζαΐμης 13. Εκλέχτηκαν επίσης 20 ανεξάρτητοι.
Ο Γεώργιος Σουρής πένθησε το Δεληγιάννη με πρωτοσέλιδο ποίημα στο «Ρωμηό», όπου έγραφε:
Λαός που τον καμάρωνε γονατιστός μπροστά του
Κι αθάνατα τα νόμιζε τ’ άσπρα γεράματά του
Σαν όνειρο του φαίνεται το γέρο του πως χάνει
Πως μνήμα ανοίγει σήμερα του γέρου Ντεληγιάννη
Κι ακούς να λεν χίλιες φορές, ανάθεμα στο χέρι
Που πήγε για το γέρο του κι ακόνισε μαχαίρι.
Αντίθετα ο «Νουμάς» στο κύριο άρθρο του της 5 Ιουνίου 1905 κράτησε διαφορετική στάση γράφοντας:
«Θάτανε χάρισμα θεϊκό για τον πολυτυραγνισμένο τούτο τόπο αν με το θάνατο του Ντεληγιάννη πέθαινε μια και καλή και η καταραμένη Πολιτική Δημοκοπία, που τόσα κακά μας φόρτωσε στη ράχη μας».
Ήταν μια άδικη δολοφονία για ένα μέτρο κοινωνικά ορθό.
Τρίτη 10 Οκτωβρίου 2006
"ηλεκτρονική" είσοδος στη Βουλή από 1/11
[Για τους κοινοβουλευτικούς συντάκτες]
Στις 25 Οκτωβρίου παραδίδουμε τις πλαστικοποιημένες κάρτες εισόδου οχημάτων στο γραφείο Τύπου. Ταυτοχρόνως, παραλαμβάνουμε την ειδικές ηλεκτρονικές συσκευές εισόδου (τύπου e-pass) που θα "ανοίγουν" τις μπάρες από την 1η Νοεμβρίου.
Στις 25 Οκτωβρίου παραδίδουμε τις πλαστικοποιημένες κάρτες εισόδου οχημάτων στο γραφείο Τύπου. Ταυτοχρόνως, παραλαμβάνουμε την ειδικές ηλεκτρονικές συσκευές εισόδου (τύπου e-pass) που θα "ανοίγουν" τις μπάρες από την 1η Νοεμβρίου.
Γραπτή και ΦΩΝΗΤΙΚΗ ενημέρωση από το FmVoice.gr
Και το όνομα αυτού "FmVoice.gr"! Είναι το πρώτο ειδησεογραφικό διαδικτυακό ραδιόφωνο στη χώρα μας*, με δίωρο καθημερινό ζωντανό μαγκαζίνο, και άφθονες ειδήσεις από το χώρο της Οικονομίας. Δημιουργοί του, οι συνάδελφοι δημοσιογράφοι Νίκος Μανεσιώτης και Κώστας Ψωμιάδης με πολύχρονη εμπειρία στο χώρο του τραπεζικού, ενεργειακού και επιχειρηματικού ρεπορτάζ.
Εκτός από ραδιόφωνο (3-5 μμ), το σάιτ των Μανεσιώτη και Ψωμιάδη περιλαμβάνει "ψαχτήρι" και RSS, ζητά τη γνώμη των επισκεπτών και υπόσχεται νέες μορφές πληροφόρησης σε όσους εγγραφούν συνδρομητές.
*ενημερώστε μας εάν υπάρχουν άλλοι ειδησεογραφικοί σταθμοί που εκπέμπουν αποκλειστικά στο ίντερνετ..
Δευτέρα 9 Οκτωβρίου 2006
Από την Άσπρη Λέξη (..των εκλογών )
Ρουσφέτι
Χαριστική παροχή ή εξυπηρέτηση, που προσφέρει πολιτικός σε ψηφοφόρους με αντάλλαγμα την εύνοιά τους, την υποστήριξή τους ή πολιτικό, οικονομικό κτλ. όφελος (Μ.Τριανταφυλλίδης).
Αναμφισβήτητης τουρκικής προέλευσης και η έννοια και η πολιτική πρακτική (<>
Δημογέροντες
Αιρετοί τοπικοί άρχοντες στις αυτοδιοικούμενες χριστιανικές κοινότητες κατά την Tουρκοκρατία.
Λόγια λέξη με αρχαιοελληνικές καταβολές: δημογέρων (< δήμος + γέρων) ονομαζόταν ο γεροντότερος του δήμου, του λαού. Ήδη στην ομηρική Ιλιάδα η λέξη δηλώνει τον άρχοντα, τον ηγεμόνα. Οι κοινοτικοί άρχοντες λέγονταν επίσης απλά γέροντες, προεστοί (< αρχ. προεστώς, μετοχή παρακειμένου του ρ. προΐσταμαι) ή (από τους Τούρκους: kocabasi) κοτζαμπάσηδες.
Ψηφοδέλτιο
Λόγια λέξη που μαρτυρείται από το 1838. Αποτελεί απόδοση του αγγλικού ballot paper.
Από το 1844 και για ογδόντα χρόνια περίπου οι Έλληνες ψηφοφόροι δεν χρησιμοποιούσαν ψηφοδέλτια, για να ψηφίσουν τους κυβερνήτες τους, αλλά «σφαιρίδια», δηλ. μικρές σφαίρες από μολύβι. Σε κάθε υποψήφιο αντιστοιχούσε μία κάλπη χωρισμένη στα δύο και ο ψηφοφόρος καλούνταν να ρίξει το σφαιρίδιο ανάλογα με την προτίμησή του, στη δεξιά πλευρά της ψηφοδόχου, που εξωτερικά ήταν βαμμένη λευκή, ή στην αριστερή, που εξωτερικά ήταν βαμμένη μαύρη. Αν το σφαιρίδιο έπεφτε στη δεξιά πλευρά, η ψήφος ήταν θετική, αν έπεφτε στην αριστερή, η ψήφος ήταν αρνητική. Με τον τρόπο αυτόν οι εκλογείς μπορούσαν να ικανοποιήσουν όλες τις πλευρές, αφού είχαν τη δυνατότητα να «ασπρίσουν» όλους τους υποψηφίους όλων των κομμάτων. Και, βέβαια, το αντίθετο: να τους «μαυρίσουν». Οι παροιμιώδεις εκφράσεις «έφαγε μαύρο» και «τον μαύρισα» σχετίζονται με τη χρήση των σφαιριδίων κατά τη διαδικασία της ψηφοφορίας.
Συχνά ήταν τέτοιος ο φανατισμός, που πολλοί ψηφοφόροι - που προφανώς είχαν λόγους να «φαίνεται» η ψήφος τους - το «έριχναν δαγκωτό», δηλ. δάγκωναν το σφαιρίδιο δυνατά πριν το ρίξουν στην κάλπη.
Αν και το Σύνταγμα του 1911 κατάργησε τα σφαιρίδια, αυτά χρησιμοποιήθηκαν και στις εκλογές του Μαρτίου 1912, ενώ διατηρήθηκαν έως και τις βουλευτικές εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920. Τα χάρτινα ψηφοδέλτια χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 1912 στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές. Με χάρτινο ψηφοδέλτιο έγιναν το 1920 οι εκλογές στη Θράκη και στο μέτωπο της Μικράς Ασίας. Το 1923 έγιναν βουλευτικές εκλογές με χάρτινο ψηφοδέλτιο στις «Νέες Χώρες» (δηλ. στις περιοχές που είχαν πρόσφατα απελευθερωθεί), στην Αθήνα και τον Πειραιά.
Παλιότερα τα ψηφοδέλτια δεν τα τύπωνε το κράτος αλλά οι ίδιοι οι υποψήφιοι ή τα κόμματα: έγραφαν καθαρά το όνομά τους σε τυποποιημένα κομμάτια χαρτιού, τα οποία παρέδιδαν στα εκλογικά τμήματα.
Νομός - νομάρχης
Νομός (από το ρήμα νέμω = μοιράζω, διανέμω) ονομαζόταν αρχικά ο τόπος πρός νομήν, δηλ. το βοσκοτόπι, και έπειτα ο τόπος διαμονής, η περιοχή, η επικράτεια. Ειδικότερα, νομοί ονομάζονταν στην αρχαία Αίγυπτο τα τμήματα της χώρας τα οποία ορίζονταν από διώρυγες. Ο Ηρόδοτος χρησιμοποιεί τη λέξη για να δηλώσει τις σατραπείες της Βαβυλωνιακής και Περσικής μοναρχίας καθώς και τις τοπαρχίες της Σκυθίας.
Νομάρχης, λοιπόν, είναι ο άρχων του νομού, κυρίως στο αρχαίο Αιγυπτιακό και Σκυθικό κράτος. Κατά τον Ησύχιο νομάρχαι ονομάζονταν οι κατά τέλη της χώρας αρχοντες παρ' Αιγυπτίοις.
Από την ίδια ρίζα προέρχεται ο νόμος (= η κανονιστική αρχή του δικαίου), το ρήμα νομίζω, ο νομάς (= ο περιπλανώμενος βοσκός) και το νόμισμα.
Δήμος - δήμαρχος
Ο δήμος είναι μυκηναϊκή λέξη, με πολιτικό άρωμα. Στον Όμηρο η λέξη δήμος αναφέρεται στους κατοίκους μιας περιοχής και μάλιστα στους ισχυρούς γαιοκτήμονες, που ασκούσαν την εξουσία.
Στις δημοκρατικές πόλεις, και κυρίως στην Αθήνα, η λέξη χρησιμοποιείται για να δηλώσει το λαό, τους ελεύθερους πολίτες και κατ' επέκταση το πολίτευμα που στηρίζεται στο λαό, τη δημοκρατία (< δήμος + κράτος/κρατέω,-ώ). Ειδικότερα, δήμοι ονομάζονταν στην αρχαία Αθήνα αι κατά μέρος κοινότητες, δηλ. οι 100 αρχικά και στη συνέχεια 174 «αστικές περιφέρειες» που αντιστοιχούσαν σε υποδιαιρέσεις των περίφημων 10 φυλών. Δήμαρχος λοιπόν ήταν ο άρχων του δήμου (< δήμος + άρχω = εξουσιάζω), δηλ. ο προϊστάμενος ενός δήμου ή κοινότητας, ο οποίος διηύθυνε τις υποθέσεις του, τηρούσε τους καταλόγους, όριζε τους φόρους και εισέπραττε τα χρέη. Στους Ρωμαίους αντίστοιχο αξίωμα είναι ο tribunus (plebis), στο οποίο έχει την αφετηρία της και η σημερινή χρήση της λέξης.
Χαριστική παροχή ή εξυπηρέτηση, που προσφέρει πολιτικός σε ψηφοφόρους με αντάλλαγμα την εύνοιά τους, την υποστήριξή τους ή πολιτικό, οικονομικό κτλ. όφελος (Μ.Τριανταφυλλίδης).
Αναμφισβήτητης τουρκικής προέλευσης και η έννοια και η πολιτική πρακτική (<>
Δημογέροντες
Αιρετοί τοπικοί άρχοντες στις αυτοδιοικούμενες χριστιανικές κοινότητες κατά την Tουρκοκρατία.
Λόγια λέξη με αρχαιοελληνικές καταβολές: δημογέρων (< δήμος + γέρων) ονομαζόταν ο γεροντότερος του δήμου, του λαού. Ήδη στην ομηρική Ιλιάδα η λέξη δηλώνει τον άρχοντα, τον ηγεμόνα. Οι κοινοτικοί άρχοντες λέγονταν επίσης απλά γέροντες, προεστοί (< αρχ. προεστώς, μετοχή παρακειμένου του ρ. προΐσταμαι) ή (από τους Τούρκους: kocabasi) κοτζαμπάσηδες.
Ψηφοδέλτιο
Λόγια λέξη που μαρτυρείται από το 1838. Αποτελεί απόδοση του αγγλικού ballot paper.
Από το 1844 και για ογδόντα χρόνια περίπου οι Έλληνες ψηφοφόροι δεν χρησιμοποιούσαν ψηφοδέλτια, για να ψηφίσουν τους κυβερνήτες τους, αλλά «σφαιρίδια», δηλ. μικρές σφαίρες από μολύβι. Σε κάθε υποψήφιο αντιστοιχούσε μία κάλπη χωρισμένη στα δύο και ο ψηφοφόρος καλούνταν να ρίξει το σφαιρίδιο ανάλογα με την προτίμησή του, στη δεξιά πλευρά της ψηφοδόχου, που εξωτερικά ήταν βαμμένη λευκή, ή στην αριστερή, που εξωτερικά ήταν βαμμένη μαύρη. Αν το σφαιρίδιο έπεφτε στη δεξιά πλευρά, η ψήφος ήταν θετική, αν έπεφτε στην αριστερή, η ψήφος ήταν αρνητική. Με τον τρόπο αυτόν οι εκλογείς μπορούσαν να ικανοποιήσουν όλες τις πλευρές, αφού είχαν τη δυνατότητα να «ασπρίσουν» όλους τους υποψηφίους όλων των κομμάτων. Και, βέβαια, το αντίθετο: να τους «μαυρίσουν». Οι παροιμιώδεις εκφράσεις «έφαγε μαύρο» και «τον μαύρισα» σχετίζονται με τη χρήση των σφαιριδίων κατά τη διαδικασία της ψηφοφορίας.
Συχνά ήταν τέτοιος ο φανατισμός, που πολλοί ψηφοφόροι - που προφανώς είχαν λόγους να «φαίνεται» η ψήφος τους - το «έριχναν δαγκωτό», δηλ. δάγκωναν το σφαιρίδιο δυνατά πριν το ρίξουν στην κάλπη.
Αν και το Σύνταγμα του 1911 κατάργησε τα σφαιρίδια, αυτά χρησιμοποιήθηκαν και στις εκλογές του Μαρτίου 1912, ενώ διατηρήθηκαν έως και τις βουλευτικές εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920. Τα χάρτινα ψηφοδέλτια χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 1912 στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές. Με χάρτινο ψηφοδέλτιο έγιναν το 1920 οι εκλογές στη Θράκη και στο μέτωπο της Μικράς Ασίας. Το 1923 έγιναν βουλευτικές εκλογές με χάρτινο ψηφοδέλτιο στις «Νέες Χώρες» (δηλ. στις περιοχές που είχαν πρόσφατα απελευθερωθεί), στην Αθήνα και τον Πειραιά.
Παλιότερα τα ψηφοδέλτια δεν τα τύπωνε το κράτος αλλά οι ίδιοι οι υποψήφιοι ή τα κόμματα: έγραφαν καθαρά το όνομά τους σε τυποποιημένα κομμάτια χαρτιού, τα οποία παρέδιδαν στα εκλογικά τμήματα.
Νομός - νομάρχης
Νομός (από το ρήμα νέμω = μοιράζω, διανέμω) ονομαζόταν αρχικά ο τόπος πρός νομήν, δηλ. το βοσκοτόπι, και έπειτα ο τόπος διαμονής, η περιοχή, η επικράτεια. Ειδικότερα, νομοί ονομάζονταν στην αρχαία Αίγυπτο τα τμήματα της χώρας τα οποία ορίζονταν από διώρυγες. Ο Ηρόδοτος χρησιμοποιεί τη λέξη για να δηλώσει τις σατραπείες της Βαβυλωνιακής και Περσικής μοναρχίας καθώς και τις τοπαρχίες της Σκυθίας.
Νομάρχης, λοιπόν, είναι ο άρχων του νομού, κυρίως στο αρχαίο Αιγυπτιακό και Σκυθικό κράτος. Κατά τον Ησύχιο νομάρχαι ονομάζονταν οι κατά τέλη της χώρας αρχοντες παρ' Αιγυπτίοις.
Από την ίδια ρίζα προέρχεται ο νόμος (= η κανονιστική αρχή του δικαίου), το ρήμα νομίζω, ο νομάς (= ο περιπλανώμενος βοσκός) και το νόμισμα.
Δήμος - δήμαρχος
Ο δήμος είναι μυκηναϊκή λέξη, με πολιτικό άρωμα. Στον Όμηρο η λέξη δήμος αναφέρεται στους κατοίκους μιας περιοχής και μάλιστα στους ισχυρούς γαιοκτήμονες, που ασκούσαν την εξουσία.
Στις δημοκρατικές πόλεις, και κυρίως στην Αθήνα, η λέξη χρησιμοποιείται για να δηλώσει το λαό, τους ελεύθερους πολίτες και κατ' επέκταση το πολίτευμα που στηρίζεται στο λαό, τη δημοκρατία (< δήμος + κράτος/κρατέω,-ώ). Ειδικότερα, δήμοι ονομάζονταν στην αρχαία Αθήνα αι κατά μέρος κοινότητες, δηλ. οι 100 αρχικά και στη συνέχεια 174 «αστικές περιφέρειες» που αντιστοιχούσαν σε υποδιαιρέσεις των περίφημων 10 φυλών. Δήμαρχος λοιπόν ήταν ο άρχων του δήμου (< δήμος + άρχω = εξουσιάζω), δηλ. ο προϊστάμενος ενός δήμου ή κοινότητας, ο οποίος διηύθυνε τις υποθέσεις του, τηρούσε τους καταλόγους, όριζε τους φόρους και εισέπραττε τα χρέη. Στους Ρωμαίους αντίστοιχο αξίωμα είναι ο tribunus (plebis), στο οποίο έχει την αφετηρία της και η σημερινή χρήση της λέξης.
Πέμπτη 5 Οκτωβρίου 2006
Δημοτικές εκλογές 2006: "Μάθε που ψηφίζεις" ..αλλού
Όχι μόνο δεν διόρθωσαν τα λάθη των εκλογικών καταλόγων του 2002 αλλά προσέθεσαν νέα.
Κοινοβουλευτικός συντάκτης, που ψήφιζε μια ζωή στην Κυψέλη (6ο ΔΔ), φέτος πήρε ..μετάθεση για τα Σεπόλια (4ο ΔΔ)!
Η πεθερά άλλου συνάδελφού μας, που μένει στα Σεπόλια από γεννήσεώς της, αναγκάστηκε το 2002 να ψηφίσει στο Ρουφ (3ο ΔΔ)! Παρά, δε, τις διαβεβαιώσεις για διόρθωση του λάθους, το "Μάθε που Ψηφίζεις" του υπουργείου Εσωτερικών τη στέλνει πάλι στο Ρουφ!!.
Τρίτος συνάδελφός μας, κάτοικος Κολωνού (4ο ΔΔ), αναγκάστηκε το 2002 να ψηφίσει στη Γκράβα (5ο ΔΔ). Το "λάθος" στους καταλόγους παραμένει και το 2006.
Τέταρτος συνάδελφός μας, ψήφιζε στο κέντρο (1ο ΔΔ) και τώρα πρέπει να ψηφίσει στην Κυψέλη (6ο ΔΔ).
Τι θα κάνουν οι συνάδελφοί μας; Θα πάρουν συγκοινωνίες, ταξί, αυτοκίνητα, και εύκολα ή δύσκολα θα ψηφίσουν. Όσο για την πεθερά του δεύτερου συνάδελφού μας, εκείνη δεν οδηγεί, ούτε έχει κουράγιο να πάρει δύο λεωφορεία και το μετρό για να φτάσει στο Ρουφ και άλλα τόσα για να επιστρέψει στο σπίτι της. Θα βασιστεί στα παιδιά της για να μεταβεί στο εκλογικό "της" κέντρο.
Αυτό που κανείς τους δεν θα μπορεί να κάνει, είναι να ψηφίσει διαμερισματικούς συμβούλους της γειτονιάς τους. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό πρόβλημα.
Το 2002, ο δήμος Αθηναίων και το υπουργείο Εσωτερικών είχαν επιρρίψει ευθύνες ο ένας στον άλλον για τη σύνταξη των εκλογικών καταλόγων οι οποίοι, ωστόσο, βασίζοντα στα δημοτολόγια. Φέτος, ίσως δούμε και κόντρα νυν και πρώην κυβέρνησης. Την ταλαιπωρία όμως την υπόκεινται οι πολίτες.
Δευτέρα 2 Οκτωβρίου 2006
Από την Άσπρη Λέξη (...κι όμως είναι ελληνικές)
Ρεπό
Στα γαλλικά repos σημαίνει «ακινησία, ανάπαυση». Το ρήμα από το οποίο προέρχεται η λέξη (< reposer =" αναπαύω,">Καρτούν
Αφετηρία της λέξης ο αρχαίος χάρτης (=φύλλο χαρτιού κατασκευασμένο από χωριστά στρώματα παπύρου), ο οποίος ταξίδεψε στη Δύση μέσω του λατινικού τύπου charta. Στην ιταλική γλώσσα γίνεται carta, σχηματίζεται μεγεθυντικό ουσ. cartone (πβ. χαρτόνι) και μεταφέρεται στην αγγλική γλώσσα ως cartoon, από την οποία επανεισάγεται στην ελληνική γλώσσα με τη σημασία "καθένα από τα σχέδια που συνθέτουν μια ταινία κινουμένων σχεδίων", "ταινία κινουμένων σχεδίων".
Ζάντα
Γαλλική λέξη (jante) η οποία ανάγεται - μέσω του δημ. λατ. *cambita (= καμπύλη), εξέλιξη του λατ. gamba/camba - στο αρχαίο δωρικό ουσ. καμπά (ιων. - αττ. καμπή): βλ. και λ. γάμπα.
Έχει υποστηριχθεί επίσης η σύνδεση της γαλικής jante με το αρχαιοελληνικό ουσ. άντυξ (,-υγος = η περιφέρεια κάθε κυκλικού σώματος: πβ. περίδρομοι άντυγες, Ιλιάδα Ε 728).
Καννελόνι
Ιταλικό ζυμαρικό ελληνικής προέλευσης: cannelloni (πληθ.) <>
Λαζάνι
Το γνωστό ζυμαρικό σε σχήμα μακρόστενης λωρίδας προέρχεται από τα αρχαία λάσανα (πληθ. = δοχείο, τρόποδας, τρίποδο στήριγμα όπου τοποθετείται η χύτρα). Η λέξη ταξιδεύει στη Δύση (λατ. lasanum = αγγείον, μαγειρικό σκεύος > δημώδ. λατ. *lasania = τηγάνι) και επιστρέφει στην Ελλάδα μέσω Ιταλίας, όπου ο ενικός του θηλυκού της ιταλικής λέξης ελήφθη ως πληθυντικός ουδετέρου (: ιταλ. θηλ. lasagna > ν.ε. τα λαζάνια/ πβ. τη λέξη καρότο).
Λέξεις από το νέο βιβλίο της άσπρης λέξης με τίτλο "...κι όμως είναι ελληνικές - λεξικό των αντιδανείων της ελληνικής γλώσσας" που κυκλοφορεί στις 09/10/06
Στα γαλλικά repos σημαίνει «ακινησία, ανάπαυση». Το ρήμα από το οποίο προέρχεται η λέξη (< reposer =" αναπαύω,">Καρτούν
Αφετηρία της λέξης ο αρχαίος χάρτης (=φύλλο χαρτιού κατασκευασμένο από χωριστά στρώματα παπύρου), ο οποίος ταξίδεψε στη Δύση μέσω του λατινικού τύπου charta. Στην ιταλική γλώσσα γίνεται carta, σχηματίζεται μεγεθυντικό ουσ. cartone (πβ. χαρτόνι) και μεταφέρεται στην αγγλική γλώσσα ως cartoon, από την οποία επανεισάγεται στην ελληνική γλώσσα με τη σημασία "καθένα από τα σχέδια που συνθέτουν μια ταινία κινουμένων σχεδίων", "ταινία κινουμένων σχεδίων".
Ζάντα
Γαλλική λέξη (jante) η οποία ανάγεται - μέσω του δημ. λατ. *cambita (= καμπύλη), εξέλιξη του λατ. gamba/camba - στο αρχαίο δωρικό ουσ. καμπά (ιων. - αττ. καμπή): βλ. και λ. γάμπα.
Έχει υποστηριχθεί επίσης η σύνδεση της γαλικής jante με το αρχαιοελληνικό ουσ. άντυξ (,-υγος = η περιφέρεια κάθε κυκλικού σώματος: πβ. περίδρομοι άντυγες, Ιλιάδα Ε 728).
Καννελόνι
Ιταλικό ζυμαρικό ελληνικής προέλευσης: cannelloni (πληθ.) <>
Λαζάνι
Το γνωστό ζυμαρικό σε σχήμα μακρόστενης λωρίδας προέρχεται από τα αρχαία λάσανα (πληθ. = δοχείο, τρόποδας, τρίποδο στήριγμα όπου τοποθετείται η χύτρα). Η λέξη ταξιδεύει στη Δύση (λατ. lasanum = αγγείον, μαγειρικό σκεύος > δημώδ. λατ. *lasania = τηγάνι) και επιστρέφει στην Ελλάδα μέσω Ιταλίας, όπου ο ενικός του θηλυκού της ιταλικής λέξης ελήφθη ως πληθυντικός ουδετέρου (: ιταλ. θηλ. lasagna > ν.ε. τα λαζάνια/ πβ. τη λέξη καρότο).
Λέξεις από το νέο βιβλίο της άσπρης λέξης με τίτλο "...κι όμως είναι ελληνικές - λεξικό των αντιδανείων της ελληνικής γλώσσας" που κυκλοφορεί στις 09/10/06
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)