Τα 12 πρόσωπα του Προφήτη

Τα 12 πρόσωπα του Προφήτη
Όταν πριν από τρία χρόνια, ο τότε υπουργός Πολιτισμού Ε. Βενιζέλος, έδινε την εντολή να κατεβεί από την έκθεση Outlook, πίνακας με τίτλο «Πότισέ με» που απεικόνιζε ένα καβλί να εκσπερματώνει πάνω σε έναν σταυρό, η λεγόμενη διανόηση του τόπου – και ιδιαίτερα η των εικαστικών τεχνών – ηγέρθη διαμαρτυρόμενη για τη λογοκρισία, παραγνωρίζοντας το ότι η έκθεση λειτουργούσε σε δημόσιο χώρο με επιχορήγηση του υπουργείου Πολιτισμού και άρα με συνεισφορά του αγανακτισμένου χριστεπώνυμου πληρώματος.Μετά την καταδίκη από ελληνικό δικαστήριο, του αυστριακού σκιτσογράφου Γκέρχαρντ Χάρντερερ σε εξάμηνη φυλάκιση για βλασφημία και την επακόλουθη εντολή της κατάσχεσης του έργου του «Η ζωή του Ιησού», (όπου ο Κύριος παρουσιαζόταν γελοίος, χασικλής και σουλατσαδόρος), (http://www.das-leben-des-jesus.at/daslebendesjesus/) 22 ημέτεροι γελοιογράφοι ζήτησαν τη συμπαράσταση των συναδέλφων εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης, προκειμένου να παύσουν οι διώξεις και να επανακυκλοφορήσει το βιβλίο. «Ως έλληνες σκιτσογράφοι, αλλά και ως ελεύθεροι, δημοκρατικοί πολίτες, νιώσαμε έκπληξη από τη μικρή υποστήριξη εκ μέρους των εκδοτών προς τον αυστριακό σκιτσογράφο και τον έλληνα εκδότη Ν. Χατζόπουλο. Η μόνη βοήθεια ήλθε από την Παγκόσμια Ένωση Εκδοτών και τον διεθνή τύπο» σημείωναν στην ανακοίνωσή τους οι 22 «γενναίοι του Μπρανκαλεόνε» και συμπλήρωναν λίγο παρακάτω: «Καταγγέλλουμε σήμερα τη σιωπή αυτή της ελληνικής διανόησης μπροστά στην εξωφρενική, εξοργιστική και σκοταδιστική δικαστική απόφαση, δηλώνοντας την αμέριστη συμπαράστασή μας στον αυστριακό συνάδελφο και στον έλληνα εκδότη» (http://www.iospress.gr/ios2005/ios20050410.htm)Σαν να μην έφθανε η ανακοίνωση, οι φίλοι συνάδελφοι εξέθεσαν και δικά τους σκίτσα σε συμπαράσταση του Χάρντερερ. (http://www.iospress.gr/ios2005/ios20050410b.htm) Σε ένα από αυτά, δια χειρός του Γ. Παγώνη, συνεργάτη του περιοδικού «Γαλέρα», εμφανιζόταν ο Εσταυρωμένος στο Γολγοθά, με τη μούρη μουτζουρωμένη και με ένα μαύρο λατινικό σταυρό μπροστά στα γεννητικά του όργανα. (http://www.iospress.gr/imahad/PAGONIS.jpg)Σήμερα που ολόκληρος ο κόσμος του Ισλάμ έχει ξεσηκωθεί κατά της Δανίας και της Δύσης γενικότερα, όταν ξένες αντιπροσωπείες αποχωρούν ακόμα και από τη φιλόξενη Παλαιστίνη, την ώρα που ο Πρωθυπουργός της Δανίας αναγκάζεται να ζητήσει σχεδόν συγγνώμη από τους αφηνιασμένους μουσουλμάνους και απολύεται ο εκδότης της Φρανς Σουάρ που τόλμησε να αναδημοσιεύσει τα επίμαχα σκίτσα, όταν οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι προτρέπουν σκιτσογράφους και δημοσιογράφους σε αυτολογοκρισία, τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης παρουσιάζουν το θέμα με ψυχρότητα χειρούργου. Μόνον στις εφημερίδες του Σαββατοκύριακου αρχίσαμε να βλέπουμε τα πρώτα δειλά ψελλίσματα (βλ. Στάθη και Τριάντη στην «Ελευθεροτυπία», Τ. Θεοδωρόπουλο στα «Νέα», Πετρουλάκη και Μακρή στην «Καθημερινή» http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_100028_12/02/2006_173533), αλλά την καυτή πατάτα δεν τολμά να την αγγίξει κανείς.Στον πολυπληθέστατο ελληνικό εκδοτικό χώρο, δεν είδα ούτε ένα έντυπο που να είχε τη γενναιότητα να αναδημοσιεύσει τα 12 επίμαχα σκίτσα – όχι για την αμφισβητούμενη αξία τους, αλλά «σε ένδειξη συμπαράστασης προς το δανό συνάδελφο». (Τα έντυπα που προέβησαν διεθνώς σε μια τέτοια δημοσίευση, μπορούν να βρεθούν στην ακόλουθη ιστοσελίδα: http://www.editorsweblog.org/print_newspapers/2006/02/how_many_newspapers_published_mohammed_c.php#more)Προσπάθησα να εξηγήσω το φαινόμενο και κατέληξα στις παρακάτω εκδοχές:· Οι έλληνες εκδότες και δημοσιογράφοι συγκαταλέγονται ανάμεσα στους πλέον δειλούς της ελληνικής κοινωνίας: Αγωνίζονταν για τη δημοσίευση των προκηρύξεων της 17 Νοέμβρη, γνωρίζοντας ότι το μεταχουντικό κράτος δεν επρόκειτο να τους δολοφονήσει, (ενώ στην αντίθετη περίπτωση κινδύνευαν) - κεντρίζουν σήμερα το Χριστόδουλο, γνωρίζοντας ότι μπορεί να κάνει τα πάντα, εκτός από το να εκδώσει φεχτά εναντίον τους.· Οι Έλληνες διανοούμενοι, δεν έχουν βασικά πρόβλημα με το Χριστόδουλο, αλλά με το Χριστό τον ίδιο.· Ο συντηρητικός Τύπος, διατηρώντας ημισυνειδητά «εθνικά αντανακλαστικά», δεν επιθυμεί να διαταράξει τις καλές σχέσεις της Ελλάδας με τον αραβικό κόσμο – σχέσεις τις οποίες, επί Ανδρέα Παπανδρέου λοιδορούσε.· Οι αναρχοεκσυγχρονιστές Τριμηδοψαροκωστόπουλοι της ελληνικής δημοσιογραφίας, ποιούν την νήσσα, γνωρίζοντας ότι οι μουσουλμάνοι μετανάστες τους οποίους τόσο σθεναρά υπερασπίζονται, δεν αστειεύονται σε ζητήματα πίστεως.· Οι σοσιαλπατριώτες συνάδελφοί τους, ακόμα κι εκείνοι που ανησυχούν για το ενδεχόμενο επανάληψης στην Αθήνα, φαινομένων τύπου Παρισιού, δεν θέλουν να διαρραγεί το ελληνοαραβικό αντιαμερικανικό υπονοούμενο.· Οι συνήθεις εκπρόσωποι της Πρεσβείας, είτε περιμένουν μιαν εντολή που δεν έχει ακόμα δοθεί, είτε σπεύδουν τρέχοντας να ενταχθούν στην πρώτη κατηγορία. Ίσως πάλι να θεωρούν ότι ο στόχος επετεύχθη με την πρώτη δημοσίευση.· Οι διαλεκτικοί καθαρίζουν με το ζήτημα, ανιχνεύοντας στις αντιδράσεις του Ισλάμ, αντεστραμμένες εκφράσεις κοινωνικής διαμαρτυρίας ή δείγματα πολιτισμικής καθυστέρησης που θα απαλειφθούν με το χρόνο.Σε κάθε περίπτωση, η σταδιακή επιβάρυνση των ευρωπαϊκών κοινωνιών από τις επιπτώσεις της αμερικανοαραβικής και της αραβοϊσραηλινής διαμάχης με όρους που καθορίζονται εκτός της ηπείρου, δεν δείχνει να απασχολεί τον όποιο δημόσιο διάλογο επιβιώνει στην Ελλάδα. Οι απειλές εναντίον του Σαλμάν Ρουσντί, ο αγώνας για τη μαντίλα στα γαλλικά σχολεία με τις εκβιαστικές απαγωγές Γάλλων στο Ιράκ και η τελευταία υπόθεση των γελοιογραφιών, απωθούνται στο περιθώριο του προβληματισμού - εκεί όπου με υποδόριο τρόπο ζυμώνονται οι ξενόφοβες συσσωρεύσεις, που θα ξεσπάσουν στο μέλλον με το πρώτο ισλαμιστικό εν Ελλάδι κρούσμα, πραγματικό, ή σκηνοθετημένο.Τα περισσότερα από τα 12 επίμαχα σκίτσα του δανικού εντύπου, είναι κατά την ταπεινή μου γνώμη καλλιτεχνικώς ασήμαντα και καταδεικνύουν την πρόθεση των δημιουργών τους να προκαλέσουν την οργή του ευλαβούς μουσουλμάνου αναγνώστη. Δυο-τρία είναι ευφυή. Σε κάθε περίπτωση όμως, αν πιστέψουμε την ειδησεογραφία, η αιτία του ισλαμικού μένους δεν οφείλεται μονάχα στο ύφος τους, αλλά στο ίδιο το γεγονός της απεικόνισης του Μωάμεθ, την οποία η ισλαμική Παράδοση καταδικάζει.Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύονται στο Διαδίκτυο (http://www.brusselsjournal.com/english στο άρθρο Jihad against Danish newspaper), η εφημερίδα “Jyllands Posten” δημοσίευσε τα κόμικς, όταν κάποιος δανός συγγραφέας ονόματι Κάρε Μπλίτγκεν, παραπονέθηκε ότι δεν μπορούσε να βρει κανέναν να εικονογραφήσει ένα παιδικό βιβλίο του για τον Μωάμεθ. Το δανικό έντυπο, υποτίθεται πως θέλησε να διαπιστώσει εάν όντως οι δανοί σκιτσογράφοι αυτολογοκρίνονται σε σχέση με ισλαμικά θέματα και αναζήτησε δημιουργούς που θα τολμούσαν να σκιτσάρουν τον Προφήτη. Σύμφωνα με τον εκδότη της εφημερίδας, Κάρστεν Τζούστε, οι γελοιογραφίες θα ήταν ένα τεστ για το κατά πόσον η απειλή της ισλαμικής τρομοκρατίας, είχε περιορίσει την ελευθερία της έκφρασης στη Δανία.Προσωπική μου άποψη, είναι ότι πρόκειται βασικά περί χαμηλού επιπέδου γελοιογραφίες, που ως τέτοιες θα έπρεπε κατ’ αρχάς να απορριφθούν από τον εκδότη της “Jyllands Posten”. Κατά δεύτερο λόγο, νομίζω πως ο συνειδητός γελοιογράφος μπορεί και δικαιούται να καταφερθεί εναντίον του μουλά, του αρχιεπισκόπου, ή του λάμα, χωρίς να προσβάλει τα ιερά και τα όσια των πιστών τους – πολύ δε, περισσότερο, εάν και όποτε οι εν λόγω πιστοί, αποτελούν αδύναμες μειονότητες στις κοινωνίες των χωρών όπου δημοσιεύονται τα σκίτσα. Σε κάθε περίπτωση, θα αξίωνα μια ξεκάθαρη και επί της ουσίας τοποθέτηση, από τον ελληνικό εικαστικό, γελοιογραφικό και δημοσιογραφικό κόσμο.Αναρτώ παραπομπές για τις επίμαχες γελοιογραφίες, προς ενημέρωση όσων δεν είχαν το χρόνο να τις αναζητήσουν. Σ’ αυτές, ο Μωάμεθ …· …εμφανίζεται με φωτοστέφανο, σκιτσαρισμένο όμως με τέτοιον τρόπο ώστε τα δακτύλια του φωτός να σχηματίζουν δύο κέρατα (http://www.humaneventsonline.com/images/islm_cartoon_12.jpg)· …σκιτσάρεται με την ημισέληνο να σχηματίζει τμήμα του προσώπου του - το αστέρι να αποτελεί το ένα του μάτι (http://www.humaneventsonline.com/images/islm_cartoon_10.jpg)· …απουσιάζει μεν, αλλά εμφανίζονται πέντε γυναίκες (των οποίων το πρόσωπο επίσης μορφοποιείται με τη βοήθεια μιας ημισελήνου) και ένα σατιρικό τετράστιχο που λέει «Προφήτη τρελέ μάγκα (ή κατ’ άλλη μετάφραση, βουβέ και παλαβέ) κρατάς τις γυναίκες κάτω από ζυγό σου» (http://www.humaneventsonline.com/images/islm_cartoon_5.gif)· …στέκεται πλάι σε άλλους έξι τουρμπανοφόρους υπόπτους εγκλήματος, για να αναγνωρισθεί από έναν μάρτυρα, ο οποίος ομολογεί πως «δεν τον αναγνωρίζει». Σημειωτέον, ότι ο έβδομος από τους υπόπτους κρατά στο χέρι μια ταμπέλα που λέει «Δημόσιες σχέσεις της Κάρε – τηλεφωνήστε για μια προσφορά». (Ο Κάρε Μπλίτγκεν ήταν ο συγγραφέας που παραπονέθηκε αρχικά για την αυτολογοκρισία των δανών εικονογράφων) - http://www.humaneventsonline.com/images/islm_cartoon_2.jpg· …έχει αποτυπωθεί ως παιδικό σκιτσάκι στα χέρια του Κάρε Μπλίτγκεν, ο οποίος φοράει ένα τουρμπάνι με ένα πορτοκάλι στη μέση. Αυτό παραπέμπει σε μια δανική έκφραση «πορτοκάλι στο τουρμπάνι», που σημαίνει «γενναία δόση τύχης», ή κάτι τέτοιο – αναφορά στην έμμεση διαφήμιση που εξασφάλισε ο συγγραφέας για το βιβλίο του (http://www.humaneventsonline.com/images/islm_cartoon_11.jpg)· …αποτελεί το πόνημα ενός έντρομου γελοιογράφου που κοιτά πίσω από την πλάτη του, καθώς το ολοκληρώνει (http://www.humaneventsonline.com/images/islm_cartoon_3.jpg)· …δεν είναι ο Προφήτης, αλλά ένας μαθητής ονόματι Μοχάμεντ, που γράφει στα αραβικά σε σχολικό πίνακα, «οι δημοσιογράφοι της “Jyllands Posten” είναι μια χούφτα αντιδραστικών προβοκατόρων» (http://www.humaneventsonline.com/images/islm_cartoon_8.jpg)· …σταματά δύο αφιονισμένους χατζαροφόρους που είναι έτοιμοι να εξορμήσουν εναντίον του σκιτσογράφου, λέγοντας: «Ηρεμήστε παιδιά. Δεν είναι παρά ένα σκίτσο ενός Δανού από την νοτιοδυτική Δανία!» (http://www.humaneventsonline.com/images/islm_cartoon_9.jpg)· …εμποδίζει την είσοδο στον Παράδεισο σε τέσσερις βομβιστές αυτοκτονίας, λέγοντάς τους: «Σταματήστε, σταματήστε, μας τελείωσαν οι παρθένες!» (http://www.humaneventsonline.com/images/islm_cartoon_6.jpg)· …στέκεται μπροστά σε δύο μουσουλμάνες με μπούρκα (ενδεχομένως «μαύρες χήρες») κρατώντας μια χατζάρα και με τα μάτια καλυμμένα - το Ισλάμ δηλαδή, επιτρέπει να δεις μόνον τα μάτια των γυναικών, αλλά επιβάλλει να καλύψεις τα μάτια του Προφήτη σε ένδειξη αυτολογοκρισίας (http://www.humaneventsonline.com/images/islm_cartoon_1.jpg)· …κρατά ένα μουλάρι στην έρημο χαμογελώντας καλοκάγαθα (http://www.humaneventsonline.com/images/islm_cartoon_4.jpg)· ...έχει ένα φυτίλι στον εγκέφαλο, ο οποίος είναι έτοιμος να εκραγεί. Το σκίτσο αυτό, είναι και το μόνο που ανατυπώθηκε εκτεταμένα στις ελληνικές εφημερίδες (http://www.humaneventsonline.com/images/islm_cartoon_7.jpg)… και καλώ όσους ενδιαφέρονται για το θέμα, να προσθέσουν τα σχόλιά τους!Υ.Γ.: Το σημερινό κείμενο του Στάθη στην «Ελευθεροτυπία» προσπαθεί να πει αρκετά. «Αν σιωπήσουμε θα γίνουμε χρήσιμοι σιωπηλοί και για τους δικούς μας δυνάστες και δυνάμει δυνάστες». Πώς θα «μιλήσει» όμως ο εκλεκτός σκιτσογράφος;