Τετάρτη 18 Ιανουαρίου 2006

Επαινετική λοιδωρία και η συνέχεια της γλώσσας

Ένα φαιδρό επεισόδιο στο πλαίσιο μιας ιστορικής διαμάχης, μας υπενθυμίζει το τελευταίο τεύχος του καλού περιοδικού "Ιστορικά Θέματα": Πρόκειται για τη σύνταξη και δημόσια ανάγνωση, μιας μικρής έμμετρης προσωπογραφίας, γραμμένης στα αρχαία ελληνικά ως έπαινος, αλλά αναγνώσιμης νεοελληνιστί, ως χυδαιογράφημα.

Είμαστε στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν στην Ελλάδα εμαίνετο το γλωσσικό ζήτημα και η διαμάχη μεταξύ των "μαλλιαρών" δημοτικιστών και των καθαρολόγων οπαδών της αρχαΐζουσας - μια διαμάχη που έλαβε δραματικό χαρακτήρα, με επεισόδια στους δρόμους, συγκρούσεις, ακόμα και νεκρούς. (Πληροφορίες στην ιστοσελίδα του ΕΛΙΑ: http://www.elia.org.gr/pages.fds?pagecode=14.06.03&langid=1)

Επικεφαλής των φανατικών "καθαρολόγων" ήταν ο καθηγητής Γ. Μιστριώτης, με αντίπαλό του τον λόγιο δημοτικιστή, Ν. Ποριώτη. Στο πλαίσιο της σοβούσας διαμάχης, ο τελευταίος συνέταξε "έπαινο" στον πρώτο, τον οποίον και διάβασε στη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου Αθηνών, παρουσία του ίδιου του Μιστριώτη, ο μεγάλος λαογράφος μας, Νικόλαος Πολίτης, καθηγητής αρχαιολογίας και ο ίδιος:

"Γεωργίω τω Μιστριώτη
ανδρί φρενήρει και ευήθει
την τε ιδέαν αστείω
και την πνοήν βρομείω
κολερών ακέστορι
και λασίων πύκτη,
ανθ' ων
της γλωσσικής κατοργάδος
τους κατώρυχας εξεκαύλωσε
και της ποιητικής οινάδος
τα καυλία και τα βλαστήματα έκλασε,
δια ξοάνων δε και κουράδων
τους πολυψόφους
των λόγων κολοσυρτούς
ψολόεις κατουρίσας
κατ' αξίαν ει και αϊδώς, φυσά
ανάθεμα"


Η μεταγραφή του επαίνου στη νεοελληνική γλώσσα, επιφυλάσσει αρκετές εκπλήξεις για τους ανυποψίαστους:

"Στο Γεώργιο Μιστριώτη,
άνδρα συνετό και αγαθό
στην όψη ωραίο
και στη φωνή βροντερό,
τον προστάτη των κουρεμένων
και γρονθοκόπο των μαλλιαρών
επειδή της γλωσσικής καλλιεργήσιμης γης
τα φυντάνια ξεβλαστάρωσε
και του ποιητικού αμπελώνα
τους βλαστούς και τις παραφυάδες έσπασε
και αφού με ξόανα και τοιχογραφίες
τους πολυθόρυβους
των λόγων όχλους
τους οδήγησε σαν κεραυνός σε ούριο άνεμο
και τους πάντες κατέθελξε
κατ' αξίαν, αν και μετριοφρόνως, κορδώνεται
αφιέρωμα"


Το αστείο στην όλη υπόθεση, δεν είναι μόνο η λόγια προβοκάτσια του Ποριώτη - είναι και η διαπίστωση, ότι στην εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας, το αρχικό νόημα αρκετών λέξεων, όχι μόνον αλλοιώθηκε, αλλά και μετεστράφη πλήρως, επιτρέποντας ακόμα και τη συγγραφή επαίνων λίαν προσβλητικών για τους αποδέκτες τους...

4 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Ενα ακόμη μπράβο στον Ανδρέα Μακρίδη. Μακάρι να υπήρχαν πολλοί δημοσιογράφοι με τις γνώσεις του, τη μόρφωση του, την τιμιότητα του και το κέφι του. Μπράβο Ανδρέα, συνέχισε έτσι!

Ανώνυμος είπε...

Ανδρέα ολοι που σε γνωρίζουν ξέρουν ότι ότι εσύ δεν είμαι...εγώ! Και δεν κόβω τίποτα, η αλήθεια είναι

Ανώνυμος είπε...

Θα προσυπογράψω όλα όσα λέει ο ανώνυμος για τις γνώσεις την μόρφωση και την τιμιότητα του Ανδρέα κι ακόμη περισσότερα αλλά εκείνο το κέφι ρε παιδάκι μου που το είδες; Για να σκάσει χαμόγελο πρέπει να τον πειράξει η Ασπα του Λάμπρου!!!!

Ανώνυμος είπε...

ΕΣΑΣ
(στην κυρία Ρωρερκάρ,
που επαίνεσε τα ποιήματά μου)

Μη μου παινεύετε την ποίησή μου.
Το μάτι παίνεσε ποτέ του δάκρυ;
Κύμα εξύμνησε θάλασσας μάκρη
και τη λευκότητα τ’ άνθος του κρίνου;

Πότε ορχήστρα ύμνησε όργανά της;
Ή μήπως είδατε μες στη ζωή σας
να πλέκει εγκώμιο το ψητό της κνίσας
ή απ’ τον Αίολο να παινιέται ο μπάτης;

Το χέρι μου η ψυχή μου αν προστάζει
και ποιημάτων γράφει αυτό σωρεία,
μα την ψυχή μου την εξουσιάζει
η Χάρη κι η Αγνότη σας, κυρία.

Κυρία, αν ό,τι γράφω σας αρέσει
εσάς ο εαυτός σας ας παινέσει.

Γιώργης Χολιαστός